Armenia Today-ն ուսումնասիրել է Forbes-ի վարկածով աշխարհի ամենահարուստ մարդկանց վարկանիշը և այնտեղ գտել հայկական ծագմամբ գործարարների: Forbes-ը 2023 թվականին իր ցուցակում ներառել է ընդհանուր առմամբ 2640 միլիարդատեր, 2022 թվականին նրանց թիվը մի փոքր ավելին է եղել՝ 2668։ «Բաժնետոմսերի անկումը, վիրավոր «միաեղջյուրները» [ավելի քան $1 մլրդ գնահատվող ստարտափները – Armenia Today] և տոկոսադրույքների աճն անկման են վերածվել տարվա աշխարհի ամենահարուստ մարդկանց համար», – փաստում է պարբերականը:
Մոլորակի միլիարդատերերի ընդհանուր կարողությունը, ըստ Forbes-ի վարկանիշի, 2023 թվականին կազմել է 12,2 տրիլիոն դոլար, ինչը 500 միլիարդ դոլարով պակաս է, քան 2022 թվականին, երբ այն կազմում էր 12,7 տրիլիոն դոլար: Միացյալ Նահանգները նախկինի պես կարող է պարծենալ ամենաշատ միլիարդատերերով՝ ցուցակի 735 մասնակից՝ 4,5 տրլն դոլար ընդհանուր կարողությամբ, նշում է պարբերականը: Երկրորդ տեղում Չինաստանն է, այդ թվում՝ Հոնկոնգը և Մակաոն՝ ընդհանուր առմամբ 562 միլիարդատեր՝ 2 տրլն դոլար ընդհանուր կարողությամբ։ Երրորդ տեղում Հնդկաստանն է՝ 169 միլիարդատերերով, որոնց կարողությունը գնահատվում է 675 միլիարդ դոլար։
Հայերի շրջանում ամենահաջողակը ռուսաստանաբնակ գործարար Սերգեյ Գալիցկին է (ազգանունը մինչ ամուսնանալը՝ Հարությունյան), որը Forbes – ի համաշխարհային ցուցակի 905-րդ տեղում է: «Մագնիտ» մանրածախ ցանցի հիմնադրի և «Կրասնոդար» ֆուտբոլային ակումբի նախագահի կարողությունը գնահատվում է 3,2 միլիարդ դոլար: Այն չի փոխվել 2022 թվականի համեմատ։ Իր հայկական արմատների մասին Գալիցկին պատմել է «Մայակ» ռադիոկայանին տված հարցազրույցում։ «75% – ով ես էթնիկ ռուս եմ, 25% – ով՝ հայ։ Քանի որ մեծացել եմ ռուսական միջավայրում, ցավոք, հայերեն չգիտեմ, այնուամենայնիվ, հպարտ եմ իմ հայկական արմատներով», – ասել է նա 2013 թվականին։
Գալիցկիին հաջորդում է «Տաշիր» ընկերությունների խմբի հիմնադիր և նախագահ Սամվել Կարապետյանը (1104-րդ տեղ): Կարապետյանի կարողությունն, ի հեճուկս համաշխարհային բացասական կոնյունկտուրայի, մեկ տարվա ընթացքում աճել է ավելի քան երկու անգամ՝ 1,1 մլրդ դոլարից հասնելով 2,7 մլրդ դոլարի։ Հայաստանում խմբի ակտիվների թվում են էներգետիկայի բնագավառի օբյեկտները և Հայաստանի խոշորագույն էլեկտրակայաններից մեկը։
Հայերից երրորդ տեղում է Ալբերտ Ավդոլյանը։ Ռուսաստանում առաջին LTE օպերատորը դարձած Yota ընկերության ստեղծողը աշխարհի ամենահարուստ մարդկանց ցուցակում զբաղեցրել է 1368-րդ տեղը՝ մեկ տարվա ընթացքում ավելի քան կրկնապատկելով իր կարողությունը՝ այն հասցնելով 2,2 միլիարդ դոլարի: Ավդոլյանը տիրապետում է Հեռավորարևելյան և սիբիրյան ածխարդյունահանող և գազային ընկերություններին։ Ավդոլյանն իր կապիտալը ստացել է ռուսական «Մեգաֆոն» և Yota օպերատորների բաժնետոմսերի փաթեթների վաճառքից, նշում է Forbes-ը։ 2022 թվականին նրա «А-Проперти» ընկերությունը սկսեց կառուցել մասնավոր Խաղաղօվկիանոսյան երկաթուղի՝ Յակուտիայի Էլգինսկի ածխի հանքավայրից մինչև Խաբարովսկի երկրամասի Օխոտսկի ծովի ափին գտնվող Էլգա նավահանգիստ։ Դրա երկարությունը կկազմի մոտ 500 կմ:
Ռուսական Fix Price ռեթեյլերի համահիմնադիր Արտյոմ Խաչատրյանը վարկանիշում զբաղեցրել է 1434-րդ տեղը: Նրա կարողությունը գնահատվում է 2,1 մլրդ դոլար։ Fix Price-ը ներառում է ավելի քան 4000 խանութ Ռուսաստանում, Ղազախստանում, Վրաստանում, Բելառուսում, Լատվիայում, Ղրղզստանում և Ուզբեկստանում:
Ռուսաստանաբնակ և անգլիացի հայազգի գործարար Անդրեյ Անդրեևը (Օհանջանյանց) 2 մլրդ դոլար կարողությամբ զբաղեցրել է 1516-րդ տեղը: Անդրեևը 2004 թվականից ստեղծել է հինգ առցանց ծանոթությունների կայք և հավելված՝ Mamba, Badoo, Bumble, Chappy և Lumen: Նրա ամենահաջողակ նախագիծը Bumble-ն էր, որը ստեղծվել էր ԱՄՆ-ում։ 2019 թվականի նոյեմբերին Անդրեևը վաճառեց Bumble-ի և Badoo-ի իր վերահսկիչ բաժնետոմսերը Blackstone Group-ին՝ որպես գործարքի մի մաս, որը դրանք գնահատեց 3 միլիարդ դոլար:
Արգենտինահայ գործարար և Հայաստանի ազգային հերոս Էդուարդո Էռնեկյանը 1,9 մլրդ դոլար կարողությամբ զբաղեցրել է 1575-րդ հորիզոնականը: Նա սկզբում աշխատել է տեքստիլ արդյունաբերության մեջ, այնուհետև 1980-ականներին զբաղվել է կաբելային հեռուստատեսությամբ, իսկ 1990-ականներին արգենտինական Cablevision հեռուստաընկերության վաճառքից ստացել է 750 մլն դոլար: «Կորպորասիոն Ամերիկայի» հետ Էռնեկյանն ունի ավելի քան 50 օդանավակայան ամբողջ աշխարհում՝ ավելի քան 1,5 մլրդ դոլար եկամուտով։ Նրա ակտիվները ներառում են Արգենտինայում նավթի և գազի արտադրության ձեռնարկություններ, հանքավայրեր և խողովակաշարեր։
Ամերիկահայ գործարար և Moderna կենսատեխնոլոգիական ընկերության համահիմնադիր Նուբար Աֆեյանը 1,6 մլրդ դոլար կարողությամբ զբաղեցրել է 1804-րդ տեղը: Նա նաև Մասաչուսեթսի Քեմբրիջ քաղաքում կյանքի գիտությունների նորարարությամբ զբաղվող Flagship Pioneering ընկերության հիմնադիրն ու գլխավոր տնօրենն է: Իր կյանքի ընթացքում Աֆեյանն օգնել է հիմնել ավելի քան 70 պետական և մասնավոր ընկերություններ առողջապահության և բժշկակենսաբանական գիտությունների ոլորտներում: Բացի Moderna-ում իր բաժնեմասից, նա նաև բաժնետոմսեր ունի ԱՄՆ-ում ավելի քան մեկ տասնյակ հանրային կենսատեխնոլոգիական ընկերություններում: Աֆեյանը միլիարդատեր է դարձել կորոնավիրուսի դեմ պատվաստանյութի արտադրության շնորհիվ։
Ամերիկյան ռեալիթի շոուի հայազգի աստղ Քիմ Քարդաշյանը զբաղեցրել է վարկանիշի 2259-րդ հորիզոնականը՝ 1,2 մլրդ դոլար կարողությամբ: Քարդաշյանը հայտնի է դարձել «Քարդաշյանների ընտանիքը» ռեալիթի շոուի թողարկումից հետո և կարողացել է այն վերածել տասնանիշ կարողության: Դրա մեծ մասը բաժին է ընկնում Skims-ի հագուստի և հագուստի բրենդին։ 2022 թվականի հունվարին Skims — ը հավաքել է 240 միլիոն դոլար՝ 3,2 միլիարդ դոլար գնահատելիս, նրա ներդրողների թվում են միլիարդատերեր Սթիվեն Մանդելը և Ջոշ Քուշները՝ ԱՄՆ նախկին նախագահ Դոնալդ Թրամփի դստեր՝ Իվանկա Թրամփի փեսան։
Արցախի նախկին պետնախարար, գործարար Ռուբեն Վարդանյանը, ում Forbes-ն անվանում է «ռուսական ֆոնդային շուկայի հայր», դարձել է վարկանիշում հայկական քաղաքացիություն ունեցող միակ միլիարդատերը. դա պայմանավորված է նրանով, որ 2021 թվականին նա ստացել է հայկական անձնագիր և 2022 թվականին հրաժարվել է ռուսականից: Նա Քարդաշյանի հետ կիսել է 2259-րդ տեղը՝ 1,2 մլրդ դոլար կարողությամբ։ Վարդանյանը 1990-ականների սկզբին դարձել է «Տրոյկա Դիալոգ» ներդրումային ընկերության համահիմնադիրը, որը հետագայում 2013 թվականին գործընկերների հետ 1,4 մլրդ դոլարով վաճառել է Սբերբանկին։ 2022 թվականին տեղափոխվել է Արցախ և նույն թվականի նոյեմբերին դարձել հանրապետության պետնախարար, սակայն արդեն 2023 թվականի փետրվարի վերջին թողել է այդ պաշտոնը։
