ՄԱԿ-ի երևանյան գրասենյակի մոտ բողոքի ակցիա է տեղի ունեցել՝ կազմակերպության համապատասխան կառույցներից պահանջելով այցելել Բաքվի հայ գերիներին, հստակ գնահատական տալ նրանց վիճակին, բռնության փաստերին և միջոցներ ձեռնարկել Ադրբեջանի իշխանությունների դեմ։ Ակցիան ուղիղ եթերով հեռարձակվել է Armenia Today-ի YouTube-յան ալիքով։
Բողոքի ակցիայի մասնակիցները պահանջել են նաև ՄԱԿ-ից ներկա լինել Բաքվի բեմականացված դատական նիստերին։ Նրանք նշել են, որ առանց միջազգային վերահսկողության Բաքուն կեղծում է պատանդների և վկաների ցուցմունքները, ինչն ազդում է թե՛ այդ մարդկանց կյանքի, թե՛ հասարակական տրամադրությունների վրա։
Ակցիայի կազմակերպիչներն ընդգծել են հասարակական ակտիվության կարևորությունը հատկապես Հայաստանի իշխանությունների լռության համատեքստում։
«Հայաստանի Հանրապետությունը հայ ժողովուրդն է, ոչ թե Փաշինյանն ու իր խմբակը»,- նշել են նրանք։
«Հայաքվե» շարժման համահիմնադիր Մենուա Սողոմոնյանի խոսքով՝ իշխանությունները գերիներին ազատ արձակելու համար ոչ մի քայլ չեն ձեռնարկել։ Ավելին, ամենաբարձր մակարդակով քննադատել և «ամոթանք են տվել» ինքնասպանություն չգործելու համար, այլ գերի են ընկել։ Նա թվարկել է այն միջոցները, որոնք Հայաստանի իշխանությունները հրաժարվում են ձեռնարկել խնդրի լուծման համար։
Մասնավորապես, Հայաստանը չի օգտագործել երկրում հավատարմագրված 50 դիվանագիտական ներկայացուցչությունների, օտարերկրյա դիվանագիտական ներկայացուցչությունների, հյուպատոսների, ԱԺ-ի 70 բարեկամության խմբերի, 23 միջազգային կազմակերպություններում գրասենյակների, ինչպես նաև տարբեր միջազգային իրավական փաստաթղթերի գործիքակազմը։
«Ոչինչ չի արվել, ընդամենը հերթապահ մեկ-երկու հայտարարություն է հնչել Արտաքին գործերի նախարարության կողմից։ Պաշտոնական խողովակներով համապատասխան գործընթացներ չենք տեսել»,- ասել է նա։
Նրա խոսքով՝ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Բաքվում պահվող հայերին ընկալում է որպես իր քաղաքական հակառակորդներ և, հետևաբար, քայլեր չի ձեռնարկում նրանց ազատելու համար։
«Մենք ստիպված հնարավոր բոլոր դռները թակում ենք, հնարավոր բոլոր ատյաններում բարձրացնում ենք մեր ձայնը և տեսնում ենք, որ դա որոշակի արդյունք տալիս է»,- պնդել է Սողոմոնյանը։
Ակցիային մասնակցում էին նաև Արցախի ՄԻՊ Գեղամ Ստեփանյանը և «Ապրելու երկիր» կուսակցության համահիմնադիր Մանե Թանդիլյանը, ով ի պաշտպանություն գերիների հայտարարած հացադուլը դադարեցրել էր։
Թանդիլյանը հայ հասարակությանը կոչ է արել գերիների ազատ արձակմանը վերաբերել որպես անձնական խնդիր և պահանջել պետությունից պաշտպանել իր քաղաքացիներին։ Նա նաև մարտի 20-ին՝ ժամը 11:00-ին, կառավարության շենքի դիմաց գերիների հարցով բողոքի ակցիա է հայտարարել։
2024-ի դեկտեմբերին Բաքուն դատարան էր հանձնել Ադրբեջանում ապօրինի պահվող 15 անձանց, այդ թվում՝ Արցախի նախկին առաջնորդների քրեական գործը։ Նրանք մեղադրվում են 2548 դրվագով։ Հունվարի 17-ին Բաքվում սկսվել էին Արցախի առաջնորդների դատավարությունները:
Գործով անցնում են Արցախի նախկին նախագահներ Արկադի Ղուկասյանը, Արայիկ Հարությունյանը և Բակո Սահակյանը, Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանը, Արցախի ԱԺ նախագահ Դավիթ Իշխանյանը, ԱԳ նախկին նախարար Դավիթ Բաբայանը, պաշտպանության նախկին նախարար Լևոն Մնացականյանը, Արցախի պաշտպանության բանակի հրամանատարի նախկին առաջին տեղակալ Դավիթ Մանուկյանը, ինչպես նաև Գարիկ Մարտիրոսյանը, Մելիքսեթ Փաշայանը, Դավիթ Ալավերդյանը, Գուրգեն Ստեփանյանը, Լևոն Բալայանը, Մադաթ Բաբայանը, Վասիլի Բեգլարյանը և Էրիկ Ղազարյանը: Վարդանյանի գործն առանձին է քննվում։ Նրան սպառնում է ցմահ ազատազրկում Բաքվի բանտում։
Փետրվարի 19-ին Արցախի նախկին պետնախարարը հացադուլ էր հայտարարել և դիմել աշխարհի առաջնորդներին, միջազգային կազմակերպություններին և իրավապաշտպաններին՝ հորդորելով ուշադրություն դարձնել Բաքվում տեղի ունեցող անօրինական գործընթացներին։ Փետրվարի 26-ին Վարդանյանի փաստաբան Ջարեդ Գենսերը հայտնել էր նրա առողջական վիճակի կտրուկ վատթարացման մասին։
Մարտի 5-ին կայացած ԱԺ-կառավարություն հարցուպատասխանի ժամանակ ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը հայտարարել էր, որ խաղաղության պայմանագրի ուղղությամբ գործադրվող ջանքերը մեկն են այն գործողություններից, որը նպաստ կբերի գերիների և մյուս հարցերի լուծմանը։ Մարտի 6-ին Գենսերը թվարկել էր այն գործողությունները, որոնք կարող էին անել ՀՀ իշխանությունները՝ գերիներին ազատելու համար։
Արցախի նախկին պետնախարար Արտակ Բեգլարյանը մարտի 13-ին Armenia Today-ին հայտնել էր, որ 2023 թվականի սեպտեմբերից Հայաստանի իշխանությունները կտրուկ նվազեցրել են Բաքվում ապօրինաբար դատվող հայ գերիներին և Արցախի առաջնորդներին ազատ արձակելու ջանքերի մակարդակը։
Կարդացեք նաև՝
«Մարդու իրավունքների կոպիտ խախտում». միջազգային դիտորդը՝ Բաքվում հայերի դատավարության մասին
