Էքսկուրսավարները հաճախ Գյումրին անվանում են Հայաստանի ամենակոլորիտային քաղաքը և ասում, որ Գյումրին նման չէ Հայաստանի մյուս քաղաքներին: Գյումրու կոլորիտը հյուսում են ճարտարապետներ, նկարիչներ և տաղանդավոր մարդիկ, որոնք արարել և շարունակում են արարել մի քաղաքի դիմանկար, որը, վերապրելով անցյալի դժվարությունները, նայում է դեպի ապագա:
Այսօր, 2015 թ.-ին հիմնադրված «Գյումրիի 20/25» բարեգործական հիմնադրամի համահիմնադիր, պատմական գիտությունների դոկտոր Հայկ Դեմոյանի ջանքերով, Գյումրիում՝ նախկին Ալեքսանդրապոլի պատմական թաղամասերից մեկում (հասցե `Տերյան փ. 25, ), որը հայտնի է «Մեր մանկության տանգոն» հայտնի ֆիլմի դրվագներով, բացվել է «Հայ կին» թանգարանային ցուցահանդեսը:
Ցուցահանդեսը ներկայացնում է Հայկ Դեմոյանի մասնավոր հավաքածուի հազվագյուտ ցուցանմուշներ `16-19-րդ դարերի ինքնատիպ նկարներ և եվրոպական փորագրություններ, աշխարհի տարբեր երկրներում հայ կանանց պատկերող նկարներ և բացիկներ: Ամենավաղ ցուցանմուշը թվագրվում է 1500 թվականին: Թանգարանը չի ցուցադրում կոլեկցիոների բոլոր ցուցանմուշները. Դեմոյանն ունի ավելի քան 80 բացիկ, և շարունակում է լրացնել հավաքածուն:
«Գյումրի 20/25» բարեգործական հիմնադրամի համահիմնադիր Հայկ Դեմոյանը Armenia Today- ին ներկայացրեց նախաձեռնության պատմությունը: Ըստ նրա ՝ սկզբում գաղափար կար ինչ-որ բան անելու Գյումրիի համար, ապա ստեղծվեց «Գյումրի -2025» բարեգործական հիմնադրամը: Գաղափարը պատմական շենքեր ձեռք բերելու, դրանք կարգի բերելու, վթարները վերացնելու, նորոգումներ կատարելու և երկրորդ հնարավորություն տալու մասին էր:
Դեմոյանը նշեց, որ խոսքը 19-րդ դարի երկրորդ կեսի Ալեքսանդրապոլի շենքերի մասին է: Նա ասաց, որ առաջին ձեռքբերումը Ծախիկովի տունն է, ուր նախատեսվում է ստեղծել հայկական լուսանկարչական արվեստի թանգարան, երկրորդը ՝ 1887 թվականի շենքը:
««Club-1887» անունը միանգամից հայտնվեց: Սա Ալեքսանդրապոլյան պատմական միջավայրն է, որտեղ զբոսաշրջիկները կարող են ժամանակ անցկացնել, ընթրել Ալեքսանդրապոլի ոճով: Այս շենքի առաջին հարկը կօգտագործվի հայկական ազգային խորհրդանիշների թանգարան ստեղծելու համար», – ասաց նա:
Դեմոյանն ասաց, որ նախաձեռնության շրջանակներում երրորդ ձեռքբերումը Գևորգ Անիսողլյանի շենքն էր, որը 1926-1928 թվականներին զբաղեցնում էր Լենինականի գործադիր կոմիտեի նախագահի պաշտոնը. «Մեր մանկության տանգոն» ֆիլմից հայտնի կադրերն էլ նկարահանվել են նաև այս շենքում:
«Քանի որ ֆիլմը ցույց է տալիս Սիրանուշի և Վարդանուշի պայքարը Ռուբենի համար, միտք առաջացավ . Ինչու չշարունակել շարքը պատկերների ներկայացմամբ, այսինքն` հայ կնոջ կերպարը օտարերկրացիների, գրահրատարակիչների, քանդակագործների ներկայացմամբ: Այսպես ստեղծվեց «Հայուհի» թանգարանի գաղափարը», – ասաց Դեմոյանը:
