Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի ИМЭМО հետխորհրդային հետազոտությունների կենտրոնի ավագ գիտաշխատող Ստանիսլավ Պրիտչինը Armenia Today-ի հետ զրույցում մեկնաբանել է Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունները, մասնավորապես, Ղարաբաղում նոր էսկալացիայի վտանգի և ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյանի Մոսկվա կատարելիք այցի մասին:
Փաշինյանի մամուլի ասուլիսի ժամանակ հնչեցրած հայտարարությունները
Փաշինյանի ասուլիսը շատ տեղեկություններ տվեց, շատ հայտարարություններ արվեցին, կարծում է փորձագետը։ Հայաստանի վարչապետի հայտարարությունը ռուս պաշտոնակից Վլադիմիր Պուտինի հետ բանակցությունների վերաբերյալ, ըստ Պրիտչինի, «հայկական կողմի ներկայացրած իրավիճակը մի փոքր ժամանակավրեպ է թվում»։
«Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմից հետո ողջ ժամանակահատվածում Ռուսաստանը հանդես է եկել որպես բանակցությունների հիմնական մոդերատոր և միջնորդ, ցավոք, մի քանի անգամ Հայաստանն այնքան էլ հետևողականորեն չի օգտագործել այդ հարթակը և փորձել է նոր խաղացողների՝ Ֆրանսիայի, ԵՄ – ի, ամերիկացիների ներգրավման հաշվին փոխել հարթակը, որպեսզի փոխի բանակցությունների ընթացքը և նոր պայմաններում իր վրայից հանի Հայաստանի վարչապետի կողմից ստորագրված հրադադարի մասին հայտարարության դրույթների իրագործման պատասխանատվությունը», – պարզաբանել է նա:
Փաշինյանի խոսքերը Ղարաբաղում նոր էսկալացիայի վտանգի մասին
Փորձագետի խոսքով, այժմ, երբ իրավիճակը փակուղի է մտել և ոչ մի հիմք չկա ենթադրելու, որ բանակցային գործընթացի հարթակներից որևէ մեկն աշխատում է, և ամեն ինչ գնում է նրան, որ իրապես այլ գործիքներ չկան, բացի վերջին միջադեպերից հետո լարվածության աճից, տպավորություն է ստեղծվում, որ փաստացի «էսկալացիան այժմ այլընտրանք չունի»: Եթե միայն, ըստ Պրիտչինի, ինչ-որ բանակցային քայլեր չձեռնարկվեն, և կողմերը չվերադառնան բանակցությունների սեղանի շուրջ։
«Նման պայմաններում սա Փաշինյանի մեսիջն է այն մասին, որ նա պատրաստ է բանակցությունների, բայց ներկա դիսպոզիցիան և այդ բանակցությունների շուրջ հայկական կողմի բոլոր հայտարարություններն ու գործողությունները՝ եվրոպացի դիտորդների հրավերը, դեկտեմբերյան Մոսկվա այցից հրաժարվելը արտգործնախարարների եռակողմ հանդիպմանը ցույց է տալիս, որ Հայաստանը միայն բարդ իրավիճակներում է պատրաստ նստել բանակցությունների սեղանի շուրջ և ինչ – որ բանի շուրջ պայմանավորվել»,-նշել է Պրիտչինը:
Սակայն, ըստ փորձագետի, հայտարարությունների իրականացման հետ կապված խնդիրներ են նկատվում։ «Ռուսաստանը շահագրգռված չէ էսկալացիայի հարցում, նա ամեն ինչ արել է, որպեսզի կողմերը փոխվարչապետների մակարդակով կառավարական հանձնաժողովի աշխատանքի միջոցով, տրանսպորտի փորձագիտական խմբերի աշխատանքի միջոցով, սահմանի երկայնքով լուծեն այն հարցերը, որոնք դրված են ճանապարհային քարտեզի վրա՝ ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմի արդյունքների վերաբերյալ եռակողմ հայտարարության շրջանակներում»,-ընդգծել է Պրիտչինը՝ հավելելով, որ, ցավոք, արդյունքներն աննկատ են։ Նա հայտարարել է բանակցությունների շրջանակներում իր պարտավորությունների կատարումից բացի այլ պայմանների և հնարավորությունների բացակայության մասին։
Արարատ Միրզոյանի՝ Մոսկվա կատարելիք այցի մասին
Խոսելով Մոսկվայում Հայաստանի, Ադրբեջանի և Ռուսաստանի արտգործնախարարների հանդիպմանը մասնակցելու Երևանի պատրաստակամության մասին՝ փորձագետը կասկած է հայտնել, թե որքանով է Հայաստանը պատրաստ բանակցային գործընթացներին մասնակցելուց բացի ստանձնել ձեռք բերված համաձայնությունների կատարման պարտավորությունը:
«Հայաստանը բավական կոշտ քայլեր ու հայտարարություններ է անում ՀԱՊԿ-ի վերաբերյալ, և Փաշինյանն ասում է, թե, իբր, «մենք չենք հեռանում կազմակերպությունից, դա մեր կազմակերպությունն է»։ Հայկական կողմից գլխավոր քարտուղարի տեղակալ չի նշանակվում։ Մենք տեսնում ենք, որ հայ –ռուսական հարաբերություններում ամեն ինչ այնքան էլ հարթ չէ, և Հայաստանը շատ առումներով գնում է Ռուսաստանի շահերին հակառակ, նույն եվրոպական դիտորդների գծով, և դա կրկին չի տեղավորվում երկկողմ շփումների և հարաբերությունների մակարդակի մեջ», – պարզաբանել է նա։ Հետևաբար, փորձագետի կարծիքով, այստեղ դժվար է ակնկալել, որ այս հանդիպումը, եթե այն կայանա, արդյունավետ կլինի։
«Առանց ինչ-որ փոխզիջումների գնալու և իր պարտավորությունները կատարելու պատրաստակամության չի հաջողվի լուծել այն լարվածությունը, որը կա, իսկ այլ կերպ կանխել դա ոչ մի կերպ չի հաջողվում, քանի որ չի նկատվում Հայաստանի պատրաստակամությունը կատարել իր պարտավորությունները», – եզրափակել է Պրիտչինը:
