Յուրաքանչյուր մարդ կարող է պոտենցիալ դոնոր լինել, եթե իր ամբուլատոր քարտում պաշտոնապես չի հրաժարվել դոնոր դառնալուց, հայտարարել է ՀՀ առողջապահության նախարար Անահիտ Ավանեսյանը։ Այս մասին նա հայտնել է Armenia Today-ին թեմատիկ սեմինարի ժամանակ՝ պարզաբանելով Հայաստանում դոնորության մեխանիզմները։
«Եթե դուք հրաժարվում եք դառնալ դոնոր, ապա այսօր էլ կարող եք դա անել՝ ամբուլատոր քարտում այդ նշումն անելով և այլևս այդ հարցին չանդրադառնալ։ Դա կնշանակի, որ այլևս պոտենցիալ դոնոր չեք հանդիսանում»,- նշեց Ավանեսյանը։
Միևնույն ժամանակ՝ մարդիկ ընտրելու հնարավորություն չունեն, թե ինչ օրգանի կամ հյուսվածքի դոնորությունից են հրաժարվում, ինչից՝ ոչ։
«Դա քննարկելու հարց է։ Բայց այսօր, ըստ էության, անձը տալիս է միայն դոնոր լինելու անհամաձայնություն»,- շեշտեց նախարարը։
Պատասխանելով Armenia Today-ի դիտարկմանը, թե արդյոք բուժաշխատողներն այցի ժամանակ կամ այլ եղանակներով հարցնո՞ւմ են բուժառուին նրա՝ դոնոր դառնալու ցանկության մասին, նախարարն ասաց, որ պարտավոր են տեղեկացնել անձին դոնորության անհամաձայնություն հայտնելու հնարավորության մասին։
«Բժիշկները կամ պոլիկլինիկայի թերապևտները պետք է տեղեկացնեն անձին և բացատրեն, որ եթե դու չես տալիս անհամաձայնություն, ըստ էության, դառնում ես պոտենցիալ դոնոր։ Ինչքանո՞վ են անում, ո՞ր փուլում․․․ մեր այսօրվա նպատակն է, որ մարդկանց տեղեկացնենք, այդ թվում՝ նաև մեր բուժաշխատողներին»,- բացատրեց նախարարը։
Միաժամանակ՝ նախարարը նշեց, որ բժշկական նման միջամտությունների վերաբերյալ հասարակության ընկալման խնդիր կա։
Ավանեսյանը կարևորեց հասարակության մեջ հարցի զգայունության առանձնահատկությունները հաշվի առնելու և ազգային մտածելակերպի տեսանկյունից իրազեկման աշխատանքները կատարելու հարցը։
«Այո՛, սա շատ նուբ զգայական հույզեր է արթնացնում թե՛ արժեհամակարգի, թե՛ հավատքի, թե՛ ազգային սովորույթների, ուստի այս հարցերը պետք է ճիշտ հաշվի առնել, շատ կարևոր է հենց նպատակը հասցել մարդուն, թե ինչ է սա նշանակում։ Մեզ համար շատ կարևոր են նաև այն խմբերը, որոնք աշխատելու են մահացածի հարազատների հետ։ Նրանց պատրաստվածությունը՝ ճիշտ ձևով մարդկանց հետ խոսելու, մեր ուղեցույցների մի մասն է կազմում։ Մենք պետք է ճիշտ աշխատենք, որպեսզի կառուցենք վստահություն, տեղեկացվածություն և նպատակի ընկալում»,- ընդգծեց նախարարը։
Ըստ Ավանեսյանի՝ հիմնական մեսիջն այն է, որ, «այո՛, ես անգամ կյանքից հետո կարող եմ ինչ-որ մեկի կյանքը փրկել»:
«Եվ այսօր առաջընթաց կա հասարակության ընկալման հարցում։ Վերջին տարիներին այնքան է աշխարհում տարածվել դոնորության ինստիտուտը, որ եթե 10 տարի առաջ շատ ավելի անընկալելի էր, ապա այսօր բավական բարդույթներ հաղթահարվել են»,- շեշտեց նա։
Հայաստան-Եվրախորհուրդ համագործակցության շրջանակում Ազգային ժողովը 2025 թվականի գարնանը միաձայն վավերացրել էր Օվիեդոյի կոնվենցիան, որը կոչված է պաշտպանելու մարդու իրավունքների հիմնարար սկզբունքներն առողջապահության, բժշկական հետազոտությունների, օրգանների և հյուսվածքների փոխպատվաստման և բժշկական գենետիկայի ոլորտում: Այսպիսով՝ Հայաստանը դարձավ կոնվենցիային միացած 31-րդ երկիրը։
Արաքսյա Սնխչյան
