Արցախցիների իրավունքների պաշտպանության խորհուրդն ԱԳՆ-ի և Գլխավոր դատախազության շենքերի առջև ակցիա է իրականացրել՝ իշխանություններից պահանջելով հայ գերիների վերադարձը Բաքվի հետ ցանկացած միջպետական պայմանագիր ստորագրելիս անվիճելի նախապայման դարձնել։ Ուղիղ հեռարձակումը՝ Armenia Today-ի YouTube-յան ալիքում:
Ակցիայի մասնակիցներն արտաքին քաղաքական գերատեսչությանը կոչ են արել դիմել չեզոք երկրի, օրինակ՝ Շվեյցարիային, խնդրելով Բաքվում իր դեսպանատանը ստեղծել հայերի շահերի պաշտպանության բաժին և հյուպատոսական ծառայություններ ապահովել հայ գերիների համար: Ակցիայի կազմակերպիչների խոսքով՝ Երևանը կարող է նաև դիմել ՄԱԿ-ի, ԵԱՀԿ-ի, Եվրոպայի խորհրդի մասնագիտացված կառույցներին ու Բաքվում դեսպանատներ ունեցող պետություններին՝ հայերի դեմ շինծու դատավարություններին միջազգային դիտորդների ներկայությունն ապահովելու համար:
Տեղահանվածներն ընդգծել են, որ Արցախ իրենց վերադարձի հարցը նախկինի պես արդիական է, և Հայաստանի իշխանությունները կարող են դրան հասնել՝ դիմելով ՄԱԿ-ի փախստականների հարցերով գերագույն հանձնակատարին և ԵԽ-ին՝ Արցախի ժողովրդի հավաքական և անվտանգ վերադարձին ուղղված միջազգային մեխանիզմների ներդրման նախաձեռնությամբ: Խորհուրդն իր պահանջներում անդրադարձել է նաև միջազգային դատարաններում Բաքվի դեմ հայցերին և ընդգծել, որ Երևանը ոչ միայն չպետք է հետ վերցնի դրանք, այլև կարող է իր հայցերը լրացնել հանցագործությունների և խոշտանգումների բազմաթիվ նոր անհերքելի ապացույցներով:
Մեկ պահանջ էլ վերաբերում է Արցախի օկուպացված տարածքներում մշակութային ժառանգության ոչնչացմանը։ ԱԳՆ-ն, ցուցարարների պնդմամբ, պետք է դիմի ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ին և ԵԽ-ին՝ խնդրելով դիտորդական առաքելություն ուղարկել Արցախ՝ ուսումնասիրելու և փաստաթղթավորելու Ադրբեջանի իշխանությունների կողմից մշակութային ժառանգության, ինչպես նաև մասնավոր և հանրային սեփականության դեմ ուղղված հանցավոր գործունեությունը: Ի վերջո, արցախցիներն ԱԳՆ-ից պահանջել են հասնել նրան, որ տարբեր երկրների դատարաններ քրեական հետապնդում սկսեն ադրբեջանցի պաշտոնյաների և զինծառայողների նկատմամբ, ինչպես նաև կիրառեն պատժամիջոցներ և ճնշման այլ գործիքներ:
Ակցիայի մասնակիցներն ԱԳՆ շենքի մոտ այրել են ՀՀ կառավարության 2021 թվականի ծրագիրը, որում ներառված էին Ադրբեջանի կողմից օկուպացված Շուշիի և Հադրութի ազատագրման չիրականացված խոստումները։
Արցախցիները հայտարարել են, որ այդ, իրենց բնորոշմամբ, կեղծ կետերը ներառվել են պետական ծրագրում բացառապես ընտրություններում հնարավորինս շատ ձայներ հավաքելու և 2020 թվականի պատերազմում պարտվելուց հետո կրկին իշխանության գալու նպատակով:
«Իր նախընտրական ծրագրում այս իշխանությունները ոչ միայն ազնվորեն չեն ասել ժողովրդին, որ պատրաստվում են հանձնել Արցախի մնացած մասը, այլ նաև հայտարարել էին, որ մտադիր են հանդես գալ պահանջատիրությամբ և դեօկուպացնել Շուշին ու Հադրութը։ Այս նախընտրական ծրագիրը կառավարության ծրագրի հիմքում էր, և նրանք խոսում էին արցախցիների իրավունքների մասին», – ասել է ակցիայի մասնակից Նարե Սիմոնյանը։
ԱԳՆ շենքից արցախցիներն ուղևորվել են դատախազություն և գերատեսչությանը կոչ արել հետաքննել Հայաստանի իշխանության ներկայացուցիչների կողմից ներազգային ատելության հրահրման դեպքերը: Նրանք հանցագործության մասին հաղորդումը փոխանցել են դատախազություն։ Արցախցիները նաև քաղաքական ակցիա են իրականացրել՝ իրենց ուղղված հայտարարություններով փաթաթած փուչիկներն օդ են բարձրացրել։
«Մեզ համար ձեր ատելության քարոզը ոչ մի նշանակություն չունի։ Այդ նպատակով մենք պետական պաշտոնյաների հայտարարությունների ամենազզվելի օրինակները դրել ենք այս փուչիկի մեջ և այն վեր ենք բարձրացնում՝ ցույց տալով, որ դա մեզ համար ոչինչ չի նշանակում»,- հավելել է ակցիայի մասնակից Տաթև Խաչատրյանը:
Ակցիայի կազմակերպիչները նշել են, որ տարբեր պաշտոնյաներ իրենց հայտարարություններում կոչ են անում արցախցիներին իրենց պահանջներն ուղղել «ղարաբաղցի թալանչիներին»։ Նրանք նշել են, որ ոչ ոք չի հստակեցնում, թե կոնկրետ ում մասին է խոսքը: Այդ պատճառով նրանք դիմել են դատախազություն՝ կոչ անելով հետաքննություն սկսել, որպեսզի ուսումնասիրեն նման հայտարարությունները։
Արցախի նախկին պետնախարար Արտակ Բեգլարյանը կարևորել է նման ակցիաները՝ ասելով, որ այն արցախցիների խնդիրը միջազգային հանրության ուշադրության կենտրոնում պահելու ամենաարդյունավետ գործիքներից մեկն է: Նա հիշեցրել է, որ հանրային կոշտ արձագանքը նախկինում էլ արդյունք էր տալիս։ Նրա խոսքով՝ Բաքվում պահվող գերիների մասին ԱԳՆ հայտարարությունն արվեց միայն այն բանից հետո, երբ երկրում տեղի ունեցան բազմաթիվ ակցիաներ, քննարկումներ, և տարբեր գործիչներ հրապարակավ դատապարտեցին իշխանությունների հանցավոր լռությունը։
Միաժամանակ՝ Բեգլարյանն ընդգծել է, որ օտարերկրյա դիվանագետներն ու միջազգային կառույցներն Արցախի ներկայացուցիչների հետ հանդիպումներում ընդունում են, որ իրենք չեն կարող աջակցել այդ հարցերին, եթե Հայաստանի արտաքին քաղաքականության օրակարգում բացակայում են արցախցիների իրավունքների պաշտպանության և գերիների վերադարձի թեմաները: Նա նշել է, որ առաջարկներ և գաղափարներ են ներկայացնելու ԱԳՆ-ին՝ պահանջելով կատարել գործողություններ։
Մարտի 29-ին արցախցիները հանրահավաք էին անցկացրել Ազատության հրապարակում՝ գերիներին ազատ արձակելու, բռնի տեղահանվածներին Արցախ վերադարձնելու, ինչպես նաև կարիքավոր ընտանիքներին սոցիալական օգնություն ցուցաբերելու պահանջներով։
Կարդացեք նաև՝ «Մեկ տարի առանց Արցախի». 2023թ․ ադրբեջանական հարձակման և բնիկ հայերի տեղահանության ժամանակագրություն։
