Եթե հայ ժողովուրդը հզոր Ռուսաստանի կայսրին հաղթահարեց, «Նիկոլի (ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյան – խմբ․) նման մի ազգադավն ու սրբապիղծն ինչ է, որին չհաղթահարի», հայտարարել է ՀՀ առաջին նախագահ, ՀԱԿ առաջնորդ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը ֆեյսբուքյան իր էջում գրառմամբ:
«20-րդ դարի սկզբին, այն է՝ 1903 թվականին, Ռուսաստանի կայսր Նիկոլայ երկրորդն օրենք ընդունեց Հայոց եկեղեցու գույքի բռնագրավման և հայկական դպրոցների փակման մասին։ Դա բողոքի և ընդվզման մի այնպիսի ալիք առաջացրեց հայ ժողովրդի բոլոր խավերում, ակամա խթանելով հայկական ազգայնականության ձևավորումը, որ Կայսրն ստիպված եղավ 1905 թվականին չեղարկել այդ օրենքը»,- նշել է առաջին նախագահը։
Հունիսի 7-ին Տեր-Պետրոսյանն այցելել էր Մայր Աթոռ սուրբ Էջմիածին և դատապարտել Հայոց 1700-ամյա եկեղեցու նկատմամբ «գործող իշխանությունների հակասահմանադրական ոտնձգությունը»։
Փաշինյանը, որ ՀԱԿ նախագահի երբեմնի թիմակիցն էր, ինչպես նաև Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանը, Լևոն Տեր-Պետրոսյանի՝ եկեղեցու նկատմամբ ՀՀ իշխանությունների քայլերը դատապարտելուց հետո, քննադատել էին նրան՝ մեղադրելով «ընտրակեղծարարության», «պարտության սիմվոլ» լինելու մեջ։
Հունիսի 2-ին Փաշինյանը հայտարարել էր՝ «եթե պարզվի, որ Գարեգին Բ-ն խախտել է կուսակրոնության ուխտը և զավակ ունի, նա չի կարող զբաղեցնել այդ պաշտոնը»։ Ավելի ուշ Գերագույն հոգևոր խորհուրդը կոչ էր արել կասեցնել «վարչապետի անօրինական և անհեռատես քաղաքականությունը»։ Հունիսի 9-ին վարչապետը կոչ էր արել համախմբվել նոր կաթողիկոսի ընտրության շուրջ՝ պնդելով, որ Գարեգին Երկրորդը զավակ ունի: Հունիսի 10-ի վաղ առավոտյան Փաշինյանն առաջարկել էր ստեղծել համակարգող խումբ՝ Սուրբ Էջմիածնի Վեհարանն ազատելու և կաթողիկոսական նոր ընտրությունների օրակարգի կազմակերպչական հարցերի համար։
Հունիսի 11-ին՝ կեսգիշերն անց Գարեգին Երկրորդը ԱՄԷ-ից ժամանել է Հայաստան, նրան դիմավորել են իր աջակիցները: Կաթողիկոսը հայտարարել է՝ վարչապետի հայտարարությունները համընդհանուր վրդովմունք են առաջացրել:
