ՀՀ կառավարությունից և ԿԳՄՍ նախարարությունից Armenia Today-ին մեկնաբանել են, թե քանի դիմում են ստացել Մայր Աթոռից, և 2018-ից հետո պետական բյուջեից քանի եկեղեցու բարեկարգմանն են գումարներ տրամադրվել։
Վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի հայտարարությունից հետո, թե «հայկական եկեղեցիները չուլանանոց, աղբանոց են դարձել», Մայր Աթոռ սուրբ Էջմիածնի դիվանապետ, գերաշնորհ Տեր Արշակ արքեպիսկոպոս Խաչատրյանը հայտարարել էր, որ եկեղեցին բազմիցս դիմել է պետական մարմիններին և ընդգծել առկա հարցերը համատեղ քննարկելու անհրաժեշտությունը։ Արքեպիսկոպոսի խոսքով՝ իրենց դիմումներն անարձագանք են մնացել ինչպես պետական լիազոր մարմնի, այնպես էլ հենց կառավարության կողմից:
ԿԳՄՍ նախարարությունից Armenia Today-ի հարցմանն ի պատասխան, սակայն, հայտնել են, որ 2025-ի ընթացքում Մայր Աթոռ սուրբ Էջմիածնի կաթողիկոսարանի դիվանապետից ստացել են 4 գրություն, որոնք նախարարության կողմից ուղարկված գրությունների պատասխաններն են: Կառավարության տեղեկատվության և հասարակայնության հետ կապերի վարչության պետ Արմեն Խաչատրյանը Armenia Today-ի հարցմանն ի պատասխան՝ տեղեկացրել է, որ վարչապետի աշխատակազմը կաթողիկոսարանից «ստացել է ընդամենը 350 գրություն, որից 334-ը՝ բարեգործական հանձնաժողովինը, և միայն 16-ը՝ պաշտոնական գրություն»։
Խաչատրյանը հստակեցրել է, որ նշված պաշտոնական գրություններից 8-ն աշխատակազմն ստացել է 2019-ին, 3-ը՝ 2020-ին, 3-ը՝ 2021-ին, իսկ 2022-ին ստացած 2 պաշտոնական գրություններին համապատասխան ընթացք է տրվել։ Կառավարությունից միևնույն ժամանակ նշել են, որ 2023, 2024-ին միայն բարեգործական հանձնաժողովի գրություններ են ստացել, իսկ 2025-ին՝ հունիսի 18-ի դրությամբ գրություն չեն ստացել։
ԿԳՄՍ նախարարությունից հստակեցրել են, որ 2018 թվականից մինչ օրս պետական բյուջեի միջոցներով պատմամշակութային հուշարձանների նորոգման և ամրակայման աշխատանքների իրականացման համար հատկացվել է 3 մլրդ 143 մլն դրամ։
«Մասնավորապես` 8 տարվա ընթացքում նշված հատկացումներից շուրջ 1 մլրդ 688 մլն դրամն ուղղվել է եկեղեցիների կամ եկեղեցական համալիրների վերականգնմանը, նորոգմանը և ամրակայմանը՝ ներառյալ 2025 թվականին նախատեսված միջոցները։ Ընդ որում, եթե 2018-ին պատմության և մշակույթի հուշարձանների վերականգնմանը և պահպանությանը պետական բյուջեից հատկացվել է 127,2 մլն դրամ, ապա ներկայում այդ ցուցանիշը շուրջ 14 անգամ ավելացել է` 2025 թվականին կազմելով 1 մլրդ 770 մլն դրամ»,- ասված է հարցման պատասխանում։
Միաժամանակ, պետություն-մասնավոր համագործակցությամբ վերջին երեք տարիներին վերականգնվել է կամ շարունակում է վերականգնվել 19 կրոնական բնույթի հուշարձան, որից 9-ը պատկանում են Մայր Աթոռ սուրբ Էջմիածնին, 10-ը՝ պետությանը, հավելել են ԿԳՄՍՆ-ից։
Նախարարության տեղեկացմամբ՝ եկեղեցիների կամ եկեղեցական համալիրների վերականգնմանը, վերոնորոգմանը 2018թ.-ին ուղղվել է ավելի քան 101 միլիոն դրամ, 2019-ին՝ ավելի քան 48.7 միլիոն դրամ, 2020-ին՝ 60 միլիոն դրամից ավելի, 2021-ին՝ գրեթե 51 միլիոն դրամ, 2022-ին՝ գրեթե 57.5 միլիոն դրամ, 2023-ին՝ շուրջ 146.5 միլիոն դրամ, 2024-ին՝ 408 միլիոն դրամից ավելի և 2025-ին՝ գրեթե 815 միլիոն դրամ։
2018-2019 թվականներին պետբյուջեից գումար է հատկացվել Ոսկեվազի Սբ. Հովհաննես, Իրինդի Սբ Աստվածածին, Այգեշատի Թարգմանչաց եկեղեցիների, Քոբայրավանքի, Սանահինի վանքի, ինչպես նաև Դվին հնավայրի միանավ, Սոլակի Սբ Աստվածածին, Կամարիսի Սբ Հովհաննես եկեղեցիների վերանորոգմանն ու վերականգնմանը։
2020-2021 թվականներին հատկացված գումարներն ուղղվել են Սանահինի Սբ Ամենափրկիչ եկեղեցու, Մարմաշենի վանական համալիրի, Հոռոմի Սբ Հռիփսիմե, Բնունիսի Սբ Աստվածածին, Փարպի Ծիրանավոր եկեղեցիներին, Հովհաննավանքի կից կառույցներին, ինչպես նաև Թարգմանչաց եկեղեցուն, Բարձրաքաշի Սբ Գրիգոր վանական համալիրին, Բնունիսի Սբ Աստվածածին եկեղեցուն։
2022-2023 թվականներին բյուջեի հատկացումների ցանկում են ներառվել Քոբայրավանքի սեղանատունը, Սանահինի Սբ Ամենափրկիչ եկեղեցին, Երերույքի տաճարը։ Բյուջեի գումարներով նորոգվել են նաև Գոշավանքի գավթի տանիքածածկերը։ Ըստ ԿԳՄՍՆ-ի՝ վերանորոգվել և վերականգնվել են նաև Լոռի Բերդի միջնաբերդի եկեղեցին, Սրվեղ վանական համալիր, Բջնիի Սբ Աստվածածին եկեղեցին, Բագարանի Շուշանավանքը, Տավուշ ամրոցի եկեղեցին, Տեղի Սբ Գևորգ եկեղեցին, Քոբայրավանքի սեղանատունը, ինչպես նաև Այգեշատի Թարգմանչաց եկեղեցին։
2024-2025 թվականներին գումարներ են ուղղվել նաև Կիրանցի Սուրբ Երրորդություն եկեղեցու, Սրվեղի վանական համալիրի, Գնդեվազի Սբ Աստվածածին եկեղեցու, Քոբայրավանքի Մարիամաշեն եկեղեցու հետ կապված աշխատանքներին։
Գերատեսչությունից միևնույն ժամանակ շեշտել են, որ ՀՀ տարածքում գործող եկեղեցիների մեծամասնությունը սեփականության կամ անհատույց օգտագործման իրավունքով հանձնված է Մայր Աթոռ սուրբ Էջմիածնին։
«Համաձայն «Պատմության և մշակույթի անշարժ հուշարձանների ու պատմական միջավայրի պահպանության և օգտագործման մասին» ՀՀ օրենքի 36-րդ հոդվածի՝ «Հուշարձանի սեփականատերը պարտավոր է ապահովել հուշարձանի պահպանությունը և անվթարությունը, հուշարձանը պահել բարեկարգ և մաքուր վիճակում, վերացնել օգտագործման ընթացքում հուշարձանին և դրա պահպանության գոտուն պատճառված վնասները»»,- եզրափակել են նախարարությունից։
Դիտեք նաև՝
«Չուլանացված» եկեղեցիներից մինչև կաթողիկոսի փոփոխության կոչ․ ի՞նչ օրակարգ է փորձում պարտադրել Փաշինյանը
