Երդվյալ թշնшմիներ Հայաստանն ու Ադրբեջանը միավորվում են՝ Ռուսաստանին Հարավային Կովկասից դուրս մղելու համար, գրել է The Telegraph-ը։
«Պատերազմը քիչ հավանական է։ Սակայն պառակտումը Մոսկվայի համար իրական է և վտանգավոր, քանի որ Հայաստանը, Ադրբեջանի հետ 30 տարվա դաժան պատերազմներից հետո, միավորվում է իր հին թշնամու հետ՝ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինին Հարավային Կովկասից վտարելու համար»,- գրում է լրատվականը։
The Telegraph-ը կարծում է, որ, ՀՀ վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի և Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի միջև Աբու Դաբիում կայացած ուղիղ բանակցություններում քննարկված «միջանցքը» կիրականացնի պանթուրքական երազանքը՝ ֆիզիկապես կապել Ադրբեջանը Թուրքիայի հետ և կազմել Չինաստանից և Կենտրոնական Ասիայից դեպի Եվրոպա ձգվող Միջին միջանցքի առևտրային երթուղու մի մասը։
Լրատվականը նշել է, որ 2020 թվականին Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև կնքված հրադադարի համաձայնագրի համաձայն՝ երթուղին պետք է վերահսկվեր Ռուսաստանի Դաշնային անվտանգության ծառայության (ԱԱԾ) կողմից։
«Սակայն այդ պայմանավորվածությունն այժմ վտանգի տակ է, քանի որ Ալիևը ձգտում է Մոսկվային բացառել գործարքից և այն ամբողջությամբ հանձնել Ադրբեջանին։ Սա Ռուսաստանի վերջին խոշոր խաղաքարտն է տարածաշրջանում»,- ասել է ՄԹ պաշտպանության և անվտանգության ուսումնասիրությունների թագավորական միացյալ ծառայությունների ինստիտուտի միջազգային անվտանգության հարցերով բաժնի տնօրեն Նիլ Մելվինը:
Լրատվականը հիշեցրել է նաև Փաշինյանի Թուրքիա այցի և նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանի հետ հանդիպման մասին՝ դա անվանելով նշանակալի քայլ, քանի որ Հայաստանն ու Թուրքիան պաշտոնական դիվանագիտական հարաբերություններ չունեն։
«Արևմուտքն առաջ է քաշել ճանապարհը չեզոք միջազգային կառույցի, օրինակ՝ շվեյցարական կամ ամերիկյան ընկերությանը հանձնելու գաղափարը, որն արդյունավետորեն Ռուսաստանին դուրս է մղում գործընթացից։ Ինչպես Ադրբեջանի դեպքում, այնպես էլ Հայաստանի հարաբերությունները Մոսկվայի հետ վատթարացել են, մասնավորապես, 2023 թվականից ի վեր, երբ ռուս խաղաղապահները ԼՂ-ում էին։ Գրեթե ամբողջ հայ բնակչությունը փախուստի դիմեց, և Ադրբեջանը մեղադրվեց էթնիկ զտումների մեջ»,- գրում է կայքը։
Նշվում է, որ այդ ժամանակվանից ի վեր Փաշինյանն ուղղությունը փոխել է դեպի Արևմուտք և ձգտում է հաշտություն կնքել Բաքվի հետ՝ հավատալով, որ Հայաստանի երկարաժամկետ ապագան վտանգված է, եթե այն թշնամական հարաբերություններ պահպանի Ադրբեջանի և Թուրքիայի հետ։
«Փաշինյանն ունի աշխարհի ցանկացած առաջնորդի ամենացածր վարկանիշներից մեկը, և Հայ Առաքելական եկեղեցու հետ վերջերս տեղի ունեցած վեճը հանգեցրել է երկու արքեպիսկոպոսների ձերբակալության՝ կառավարության դեմ դավադրություն կազմակերպելու մեղադրանքով»,- ասվում է հոդվածում։
Այնուամենայնիվ, Եվրոպայի քոլեջի ավագ գիտաշխատող Նուրլան Ալիևը նշել է, որ Փաշինյանի աշխարհաքաղաքական վերադասավորումները Բաքվին և Երևանին ավելի են մոտեցրել Ռուսաստանի հարցում իրենց դիրքորոշումներում։
«Երկու երկրներն էլ հասկանում են, որ Հարավային Կովկասում պետք է ստեղծեն անվտանգության ճարտարապետություն՝ առանց Ռուսաստանի։ Մենք դեռևս չենք տեսել Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև վերջնական խաղաղության համաձայնագիր, բայց կան դրական զարգացումներ։ Վերջնական խաղաղության համաձայնագիրը լուրջ հարված կլինի Ռուսաստանի դիրքերին Հարավային Կովկասում»,- ասել է նա։
The Telegraph-ն ընդգծել է, որ Ադրբեջանն ու Հայաստանն այժմ իրենց սեփական ուղղությունն են գծում, և այն ավելի ու ավելի քիչ է կապված Ռուսաստանի հետ։
«Քարնեգի» կենտրոնը հունիսի 30-ին հաղորդել էր, որ ԱՄՆ-ն, փորձելով տեղաշարժել խաղաղության գործընթացը, հնարավոր է փորձի համոզել Ադրբեջանին՝ հրաժարվել Հայաստանի սահմանադրության վերաբերյալ պահանջներից։ Հայտարարվել էր, որ ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի վարչակազմն արդեն ներկայացրել է սեփական ծրագիրը Երևանին և Բաքվին՝ Հարավային Կովկասում հաղորդակցությունների ապաշրջափակման վերաբերյալ։ ԱՄՆ պետքարտուղար Մարկո Ռուբիոն հուլիսի 8-ին հույս էր հայտնել, որ հարավկովկասյան երկու երկրների միջև շուտով խաղաղության համաձայնագիր կկնքվի։
Փաշինյանը և Ալիևը բանակցություններ էին վարել հուլիսի 10-ին՝ Աբու Դաբիում: Բանակցությունները տևել էին ավելի քան հինգ ժամ։ Հայաստանի ԱԳՆ-ն հանդիպումը «հաջողված» էր անվանել և հայտարարել, որ այն կարող է լուրջ հիմք հանդիսանալ խաղաղ գործընթացի հետագա իրականացման համար: Հուլիսի 14-ին Էրդողանը հայտնել էր, որ Թուրքիան ուշադիր հետևում է Ադրբեջանի և Հայաստանի միջև բանակցություններին։
