Հայաստանի արտաքին գործերի նախարարությունն իր վրդովմունքն է հայտնել Իսլամական համագործակցության կազմակերպության (ԻՀԿ) նախարարական համաժողովում ընդունված «Ստամբուլի հռչակագրում» և Ադրբեջանի նախաձեռնությամբ ներկայացված բանաձևերում տեղ գտած ձևակերպումների առնչությամբ, որտեղ անդրադարձ կար նաև, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջանին»։
Հունիսի 21-ից 22-ը Ստամբուլում ԻՀԿ ԱԳ նախարարների խորհրդի 51-րդ նստաշրջանում առաջին անգամ բանաձև էր ընդունվել, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջանի համայնքի», ինչպես նաև «Ստամբուլի հռչակագրի» վերաբերյալ: «Արևմտյան Ադրբեջանի համայնքի» վերաբերյալ բանաձևում ընդգծվել է «Հայաստանի տարածք ադրբեջանցիների վերադարձի իրավունքը»։ Իսկ «Ստամբուլի հռչակագրում» հայկական կողմին միակողմանի կոչ էին արել «վերացնել քաղաքական և իրավական մարտահրավերները, որոնք կանգնած են խաղաղության պայմանագրի ստորագրման ճանապարհին»։
Պաշտոնական Երևանը խեղաթյուրված և ծայրահեղ միակողմանի է որակել փաստաթղթերի ձևակերպումները և նշել, որ դրանցում արտահայտված շեշտադրումները հակասում են տարածաշրջանում տևական խաղաղության հաստատման շահերին և տրամաբանությանը։
«ԻՀԿ անդամ պետությունների ուշադրությունը հրավիրում ենք այն փաստին, որ «Արևմտյան Ադրբեջանի» խոսույթը մարդու իրավունքների քողի ներքո Ադրբեջանի կողմից հստակ տարածքային պահանջ է ՀՀ ինքիշխան տարածքի նկատմամբ, ինչը փաստվում է անգամ այդ նպատակով արհեստականորեն ձևավորված «կազմակերպության» հիմնադիր փաստաթղթերում։ Արևմտյան Ադրբեջանը Ադրբեջանի արևմտյան շրջաններն են՝ Ղազախը, Թովուզը, Աղստաֆան, Գեդաբեյը, Դաշքեսանը, Քելբաջարը, Լաչինը, Կուբաթլուն, Զանգելանն ու Նախիջևանը: Հայաստանի Հանրապետության տարածքում չկա և չի կարող լինել, այսպես կոչված, «Արևմտյան Ադրբեջան»,- հայտարարել է արտաքին քաղաքական գերատեսչությունը։
Ինչ վերաբերում է Խորհրդային Հայաստանում բնակվող ադրբեջանցիներին, ապա նրանք ԽՍՀՄ գոյության վերջին տարիներին Հայաստանից հեռացել են կամավոր, կարողացել են վաճառել կամ փոխանակել իրենց գույքը կամ ստացել են փոխհատուցում ՀՀ կառավարությունից, շեշտել են ԱԳՆ-ից։
«Ցավոք, նույնը չէր հայերի ճակատագիրն Ադրբեջանում՝ Բաքվում, Սումգայիթում և այլ վայրերում, որտեղ տեղի են ունեցել հայերի կոտորածներ և բռնի տեղահանում, իսկ նույնօրինակ վերջին դրսևորմանը մեր տարածաշրջանում աշխարհն ականատես եղավ 2023-ի աշնանը, երբ ավելի քան 115 000 հայեր ստիպված լքեցին Լեռնային Ղարաբաղը՝ ենթարկվելով էթնիկ զտման։ ԻՀԿ կողմից նմանօրինակ վարքագծի անուղղակի խրախուսումը տրամանաբանական խզում է առաջացնում վերջին երկու տարիների ընթացքում Մերձավոր Արևելքում առկա ճգնաժամի նկատմամբ ԻՀԿ դիրքորոշման հետ»,- ասված է հայտարարության մեջ։
ԱԳՆ–ն ընդգծել են նաև, որ խաղաղության համաձայնագրի վերաբերյալ ձևակերպումներում միակողմանի արձանագրումներ կան։
«Հայաստանը հայտարարել է համաձայնագիրն առանց որևէ հետաձգման ստորագրելու պատրաստակամության մասին։ Տարածաշրջանում խաղաղության հաստատմամբ հետաքրքրված գործընկերների կողմից առավել տրամաբանական կլիներ հորդորել Ադրբեջանին առանց անհարկի հետաձգման ստորագրել համաձայնագիրը՝ զերծ մնալով այդ ճանապարհին արհեստական խնդիրներ հարուցելուց»,- շեշտել է Երևանը։
Նախարարությունն ափսոսանք է հայտնել նաև մշակութային արժեքների պաշտպանության վերաբերյալ ընդունված բանաձևի առնչությամբ, ուր, գերատեսչության փոխանցմամբ, անտեսել են Ադրբեջանի հսկողության ներքո հայկական մշակութային ժառանգության շարունակական ոչնչացումն ու դրա նկատմամբ համակարգված վանդալիզմը։
«Բանաձևը հարցին փորձում է հաղորդել կրոնական երանգավորում՝ սնելով թյուր և վտանգավոր թեզեր։ Հայաստանի հարգանքը և հոգատար վերաբերմունքը իսլամական մշակութային ժառանգության նկատմամբ հայտնի է և հեշտությամբ ապացուցելի»,- ընդգծել է ԱԳՆ-ն։
Արտաքին քաղաքական գերատեսչությունը կոչ է արել վերոնշյալ հռչակագրին և բանաձևերին միացած ԻՀԿ անդամ երկրներին վերանայել և վճռականորեն հրաժարվել Հայաստանի տարածքային ամբողջականությունն ու ինքնիշխանությունը թիրախավորող և Հայաստանի ու Ադրբեջանի միջև կարգավորման գործընթացը վտանգող կողմնակալ նախաձեռնություններից:
ԻՀԿ-ն 57 անդամ երկիր ունի:
