Շվեյցարիայի մայրաքաղաք Բեռնում մայիսի 26-28-ը կազմակերպվել է Արցախի հայկական հոգևոր և մշակութային ժառանգության պահպանությանը նվիրված միջազգային համաժողով, հայտնում է Մայր Աթոռի տեղեկատվական կենտրոնը։
«Կրոնական ազատություն․ հայկական հոգևոր, մշակութային և պատմական ժառանգության պահպանումը Արցախում/Լեռնային Ղարաբաղում» խորագրով համաժողովն Ամենայն Հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ-ի առաջարկով կազմակերպել են Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը (ԵՀԽ) և Շվեյցարիայի բողոքական եկեղեցին։
Համաժողովի բացմանն Ամենայն Հայոց կաթողիկոսն անդրադարձել է Ադրբեջանի կողմից Արցախի նկատմամբ կատարված ոճրագործություններին, էթնիկ զտմանը, հայ գերիների խնդրին։ Նա շեշտել է, որ Արցախի բռնազավթումից հետո առ այսօր շարունակվում է Ադրբեջանի կողմից հայկական հնագույն հուշարձանների, քրիստոնեական սրբավայրերի, բնակատեղիների և գերեզմանոցների բարբարոսաբար ոչնչացումը։
«Արցախի հոգևոր, մշակութային և պատմական ժառանգության պահպանության հարցն ավելի քան երբևէ հրատապ է այսօր, երբ Արցախի բռնի տեղահանված ժողովուրդը զրկված է սեփական հողի վրա ապրելու և արարելու, դարերով իր հավատքով կերտած մշակույթը պահպանելու և զարգացնելու իրավունքից։ Ժամանակակից աշխարհում չպետք է հանդուրժվեն մարդկության ու մարդկայնության դեմ նման սոսկալի եղեռնագործություններ, ազատության, արդարության ու իրավունքի հիմնասյուները խարխլող արարքներ։ Այո՛, ազգերի միջև հակամարտությունները պետք է կարգավորվեն խաղաղ ուղիներով, արդարությամբ ու փոխհամաձայնությամբ, ազգային ինքնության ու արժանապատվության հարգմամբ»,- ասել է Հայոց Հայրապետը:
Եկեղեցիների համաշխարհային խորհուրդը հայտնել է, որ միջոցառումը համախմբել է աստվածաբանների, իրավաբանների, իրավապաշտպանների, քաղաքական գործիչների, պատմաբանների և տարբեր դավանանքների ներկայացուցիչների ամբողջ աշխարհից՝ դառնալով երկխոսության հարթակ մշակութային ցեղասպանության կանխարգելման, պաշտամունքային հուշարձանների պաշտպանության և տեղահանված ժողովուրդների իրավունքների շուրջ:
Մասնակիցները քննարկել են Արցախում հայկական եկեղեցիների, գերեզմանատների և հուշարձանների ոչնչացման հարցը։ Նշվում է, որ համաժողովը դարձել է ոչ միայն վերջին հակամարտությունների ողբերգական հետևանքների վերլուծության վայր, այլև հայ ժողովրդի հետ միջազգային քրիստոնեական հանրության համերաշխության արտահայտություն:
Հատուկ ուշադրություն է դարձվել միջազգային կազմակերպությունների համար առաջարկությունների մշակմանը, մասնավորապես՝ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի անկախ առաքելության անհապաղ թույլտվության կոչին՝ ներկայումս Ադրբեջանի վերահսկողության տակ գտնվող տարածքներում հայկական մշակութային ժառանգության վիճակը գնահատելու համար:
«Պաշտամունքային վայրերի ոչնչացումը ոչ միայն հանցագործություն է ժողովրդի դեմ, այլև հարված մարդկության համընդհանուր հիշողությանը»,- ասվում է կազմակերպիչների պաշտոնական հայտարարության մեջ:
Միջոցառման եզրափակիչ մասը ենթադրում է համատեղ հռչակագրի՝ «Բեռնի հայտարարության» ընդունում՝ հայկական ժառանգության և կրոնական ազատությունների պաշտպանությանն ուղղված գործողությունների հստակ կոչով:
Ադրբեջանը 2023 թվականի սեպտեմբերից հողին էր հավասարեցրել Արցախի չորս գյուղ ու ոչնչացրել մի քանի տասնյակ մշակութային հուշարձաններ, որոնց թվում են ավելի քան 10 եկեղեցի, շուրջ 50 հուշահամալիր, քանդակներ ու խաչքարեր։ Օկուպանտները ոչնչացրել էին Շուշիի շրջանի Քարին Տակ գյուղը, ինչպես նաև Հադրութի շրջանի Մոխրենես, Մարիամաձոր և Ցամաքձոր գյուղերը։
Armenia Today-ն իր նյութում տեղեկություններ է հավաքել Արցախի տարածքում պատմամշակութային նշանակության բոլոր ավերված հուշարձանների մասին, որոնք 2023 թվականի սեպտեմբերին Արցախի վրա Ադրբեջանի հարձակումից հետո Բաքվի կողմից մշակութային ցեղասպանության քաղաքականության զոհն են դարձել:
Կարդացեք նաև՝ «Մեկ տարի առանց Արցախի». 2023թ․ ադրբեջանական հարձակման և բնիկ հայերի տեղահանության ժամանակագրություն։
