Այսօր Հայաստանում նշում են «Վարդավառը»՝ ամենասիրված և ուրախ տոներից մեկը։ Մարդիկ ամբողջ երկրում ջուր են ցողում միմյանց վրա։ Դա կարող է տեղի ունենալ ցանկացած վայրում՝ փողոցներում, բակերում, զբոսայգիներում կամ նույնիսկ հասարակական տրանսպորտում:
Ծիծաղը, ջուր ցողելը տալը և թաց հագուստը ավանդույթի մի մասն են, որին անհամբեր սպասում են ինչպես երեխաները, այնպես էլ մեծահասակները:
«Վարդավառը» Քրիստոսի Պայծառակերպության տոնն է, որը Հայ առաքելական եկեղեցու հինգ տաղավար տոներից է և կոչվում է նաև «Այլակերպության տոն»։
«Վարդավառի» տոնին նախորդում է շաբաթապահք, իսկ հաջորդ օրն, ինչպես տաղավար բոլոր տոներից հետո, Մեռելոց է. բոլոր եկեղեցիներում ննջեցյալների հոգիների համար մատուցվում է պատարագ և կատարվում հոգեհանգիստ։
Քրիստոնեական ավանդույթի համաձայն՝ այդ օրը Հիսուս Քրիստոսը Պետրոս, Հակոբ և Հովհաննես առաքյալների հետ բարձրանում է Թաբոր լեռան վրա՝ աղոթելու։ Տապից ու հոգնածությունից առաքյալները քնում են, իսկ աղոթող Քրիստոսի վրա լույս է իջնում, նրա դեմքն արևի նման պայծառանում է, իսկ հագի զգեստը ձյունի նման ճերմակում այնպես, որ ամբողջ լեռը ողողվում է լույսով։ Այդ փայլից առաքյալներն արթնանում են և ականատես դառնում Քրիստոսի «Պայծառակերպության» և «Այլակերպության» հրաշքին։
«Վարդավառը» տարբեր բնակավայրերում ուներ անվանման տարբեր տարբերակներ՝ պայմանավորված հայերենի բարբառային առանձնահատկություններով, ինչպես նաև տոնի գլխավոր ուխտավայրերի ու առավել տարածված բաղադրիչների գերակա անվանումներով։ Այդ անվան տարբերակներից են՝ Վարթավառ (Արճակ), Վարդևոր (Լոռի, Ջավախք, Հարք-Բուլանխ, Կաղզվան), Վարդիվոր (Դերսիմ), Վառթիվոր (Ձնաբերդ), Վըրթէվուր կամ Վըրթէվուր (Արցախ-Վարանդա), Վարթևոր (Նոր Նախիջևան), Վարթիվոր, Ճրճանքի օր (Շաղաթ), Ճրճան (Մարտիրոս-Վայոց Ձոր), Վրթիվեր (Այգեհովիտ-Տավուշ), Վըրդիվուր (Մեղրի), Վարդավար, Վարդըվուր կամ Վարդիվուր (Մոսալեռ), Վարթիվոր (Ղզլար), Պալլամ, Պարլում կամ Պարլամօն (Քեսապ) և այլն։
Ղևոնդ Ալիշանի կարծիքով՝ վարդավառ բառը ծագել է «վարդ» արմատից է և կապված է Աստղիկ դիցուհու պաշտամունքի հետ։ Ըստ Գրիգոր Ղափանցյանի՝ վարդավառը խեթերեն բառակազմություն է՝ կազմված «vadar» (ջուր) և «arr» (լվանալ՝ ցնցղել իմաստով) բառերից։ Որոշ հեղինակներ վարդավառ բառը համարում էին սանսկրիտից փոխառված։
