ԱՄՆ Միջազգային կրոնական ազատության հանձնաժողովը (USCIRF) քննարկել է Ադրբեջանում տիրող իրավիճակը և կոչ է արել Վաշինգտոնին պատժամիջոցներ կիրառել Բաքվի դեմ՝ Արցախում կրոնական ազատությունը խախտելու, հայերի էթնիկ զտման և հայ գերիների նկատմամբ դաժան վերաբերմունքի համար, հայտնում է Ամերիկայի hայ դատի հանձնախումբը (ANCA)։
Լսումները տեղի են ունեցել Ադրբեջանում USCIRF փաստահավաք առաքելությունից հետո, որի ընթացքում վկայություններ են ստացվել ռազմական հանցագործությունների, կրոնական հետապնդումների և Արցախում Հայաստանի պատմական ներկայությունը ջնջելու համակարգված փորձերի մասին: USCIRF-ը ԱՄՆ իշխանություններին կոչ է արել պատժամիջոցներ կիրառել Ադրբեջանի կառավարական կառույցների և պաշտոնատար անձանց դեմ, որոնք ներգրավված են կրոնական ազատության լուրջ խախտումների մեջ:
«Քանի դեռ Ադրբեջանը չի կատարել անհրաժեշտ բարեփոխումներ և պատասխանատվության չի ենթարկել նրանց, ովքեր ձերբակալում և տանջում են մարդկանց իրենց կրոնական ազատության իրավունքի խաղաղ իրականացման համար, ԱՄՆ կառավարությունը պարտավոր է օգտագործել իր պատժամիջոցների մեխանիզմը»,- հայտարարել է հանձնակատար Վիկի Հարթցլերը:
Նա նաև խոսել է միջազգային դիտորդական առաքելություն Արցախի օկուպացված տարածքներ և հարակից շրջաններ ուղարկելու անհրաժեշտության մասին: Հարթցլերը Կոնգրեսին կոչ է արել ԱՄՆ-ի կողմից Ադրբեջանին ռազմական օգնության տրամադրումը կապել կրոնական ազատության ոլորտում իրավիճակի բարելավման հետ և շարունակել ուժեղացնել վերահսկողությունը Բաքվի գործողությունների նկատմամբ:
USCIRF-ի նախագահ Սթիվեն Շնեկը, իր հերթին, նշել է, որ հայկական կրոնական շատ օբյեկտներ ոչնչացվել են, վնասվել, ոչնչացման վտանգի տակ են կամ վերափոխվել են այլ կրոնական ավանդույթների կարիքների համար: Հանձնակատար Ասիֆ Մահմուդն ընդգծել է հաշվետվողականության և թափանցիկության ապահովման անհրաժեշտությունը, հատկապես հայ ռազմագերիների և այլ պատանդների նկատմամբ: Նրա խոսքով՝ Ադրբեջանում մուսուլմանների իրավունքները նույնպես խախտվում են, սակայն ներկայումս ուշադրությունը պետք է կենտրոնացվի հայերի վրա:
Հանձնակատար Մոհամեդ Էլսանուսին մտահոգություն է հայտնել ուխտագնացության իրավունքի սահմանափակման կապակցությամբ:
«Կարևոր և քննադատաբար անհրաժեշտ է, որ Լեռնային Ղարաբաղի հայերը՝ մոտ 100 000 մարդ, որոնք այժմ Հայաստանի Հանրապետությունում են, հնարավորություն ունենան ուխտագնացություններ կատարել։ Պետք է ստեղծվի մեխանիզմ, որը թույլ կտա ԼՂ հայերին այցելել գերեզմանատներ և կրոնական ծեսեր կատարել իրենց եկեղեցիներում»,- նշել է նա:
ANCA-ն ողջունել է լսումների անցկացումն ու հանձնաժողովի հանձնարարականները, որոնք ներառված են USCIRF-ի 2025 թվականի տարեկան զեկույցում։ ANCA-ի գործադիր տնօրեն Արամ Համբարյանը նշել է, որ USCIRF-ի առաջարկությունները հստակ ճանապարհ են հարթում դեպի արդարություն և պատասխանատվություն արցախահայության ճակատագրի համար։
2024 թվականի հունվարին այն ժամանակ ԱՄՆ պետքարտուղարի պաշտոնը զբաղեցնող Էնթոնի Բլինքենը որոշում կայացրեց Ադրբեջանին ներառել այն երկրների ցանկում, որոնք ներգրավված են կրոնական ազատությունների խախտման մեջ։ 2025-ի մարտին USCIRF-ն ԱՄՆ կառավարությանը խորհուրդ էր տվել աջակցել միջազգային դիտորդի կարգավիճակ ունեցող կառույցի ներկայացուցիչների այցին Արցախ և հարակից տարածքներ՝ տարածաշրջանում մշակութային և կրոնական ժառանգությունը դիտարկելու և փաստաթղթավորելու համար:
Կարդացեք նաև՝
«Մեկ տարի առանց Արցախի». 2023թ․ ադրբեջանական հարձակման և բնիկ հայերի տեղահանության ժամանակագրություն։
