ԹՈՒՄՈ ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնը կընդլայնի իր նախաձեռնությունը՝ ստեղծելու մշակութային օբյեկտների մանրամասն 3D սկանավորում՝ Հայաստանի և Արցախի ժառանգությունը թվային ձևաչափով պահպանելու համար, հայտնել է կենտրոնի կայքը։
«Սա թույլ կտա տարածքի մասնագետներին ավելի լավ վերահսկել մշակութային և պատմական ժառանգության վայրերը, որոնք ոչնչացման վտանգի տակ են և կօգնի նրանց հետագա վերականգնման և վերակառուցման աշխատանքներում»,- ասել է ԹՈՒՄՈ-ի գլխավոր տնօրեն Մարի Լու Փափազյանը:
Կենտրոնը նշել է, որ 2020 թվականի 44-օրյա պատերազմին հաջորդող շաբաթների ընթացքում ԹՈՒՄՈ-ի անձնակազմը բարձր լուծաչափով 3D սքանավորում է իրականացրել Մարտունու, Մարտակերտի, Ասկերանի և Բերձորի 46 պատմական հուշարձանների, այդ թվում՝ Տիգրանակերտի և Ծիծեռնավանքի հնագիտական վայրերը։ 2022 թվականի նոյեմբերին ԹՈՒՄՈ-ն սկանավորել է նաև Արցախում և Հայաստանի սահմանին գտնվող ավելի քան 30 ժառանգության վայրեր։ Կենտրոնը հավելել է, որ արցախյան հուշարձանների նոր մոդելների օգնությամբ գիտնականները կկարողանան չափավորել դրանց վիճակի փոփոխությունները և հետագայում վերականգնել դրանք։
«2018 և 2019 թվականներին ԹՈՒՄՈ-ի ուսանողները մի շարք հատուկ կրթական լաբորատորիաներում իրականացրել են Հայաստանի պատմամշակութային ժառանգության հուշարձանների՝ իրենց առաջին 3D սքանավորումը։ Նրանք լազերային սքանավորման և ֆոտոգրամետրիայի միջոցով փաստագրել են այնպիսի վայրեր, ինչպիսիք են Դիլիջան ազգային պարկի Մաթոսավանքը, Արագած լեռան Ամբերդ ամրոցը, Քարվաճառի Դադիվանքը և Շուշիի Ղազանչեցոց եկեղեցին»,- հիշեցնում է կենտրոնը։
2024 թվականին ԹՈՒՄՈ-ն կգործարկի ինտերակտիվ պատկերներով, պատմական ակնարկներով և 3D տվյալների հավաքածուներով առցանց հարթակ, որը երկու-երեք տարվա ընթացքում կներառի մոտ 300 հուշարձանների մոդելներ:
2022 թվականի հունիսին Փափազյանը Armenia Today-ին պատմել էր ստեղծարար տեխնոլոգիաների կենտրոնի առաջիկա տարիների ծրագրերի մասին և հայտարարել ԹՈՒՄՈ արկղերի կենտրոնների ցանցի ընդլայնման ծրագրի մասին։ Միևնույն ժամանակ՝ ԹՈՒՄՈ կենտրոններ էին բացվել Արցախի Ասկերան և Մարտունի քաղաքներում, իսկ 2022 թվականի դեկտեմբերին կենտրոնը հայտարարել էր Գերմանիայում երկրորդ մասնաշենքի բացման մասին՝ Մանհայմում։ Կենտրոնի մասնաճյուղերը գործում են նաև Գյումրիում, Մոսկվայում, Փարիզում, Բեյրութում, Բեռլինում, Տիրանայում և Կիևում։
