Կովկասի ինստիտուտի տնօրեն, քաղաքագետ Ալեքսանդր Իսկանդարյանը Armenia Today-ին տված հարցազրույցում մեկնաբանել է Իրանի դեմ ԱՄՆ-ի և Իսրայելի ռազմական գործողությունների հավանականությունը, Հայաստանի վրա այդ ճգնաժամի հնարավոր ազդեցությունը, ինչպես նաև Հայաստանի և Ադրբեջանի սահմանին նոր էսկալացիայի ռիսկերը։
Պատասխանելով Իրանի դեմ գործողության հավանականության մասին հարցին՝ փորձագետն ասել է. «Երբեք մի ասա երբեք, իհարկե, կարելի է պատկերացնել տարբեր տեսակի ռազմական գործողություններ»։ Միաժամանակ նա կարծիք է հայտնել, որ ռազմական հակամարտության հավանականությունը չափազանց մեծ չէ և 50%-ից ցածր է։
Իսկանդարյանը նշել է նաև Իրանի դեմ լայնածավալ ցամաքային գործողության հավանականությունը։ «Ինձ համար դժվար է պատկերացնել լայնածավալ ցամաքային պատերազմ, ինչպիսին ժամանակին եղավ Իրաքում: Կարելի է պատկերացնել որոշ գործողություններ, որոնք կարող են իրականացնել Իսրայելը կամ Իսրայելն ու ԱՄՆ-ն: Չեմ կարծում, որ դա շատ հավանական է, բայց դա հնարավոր է պատկերացնել: Եթե դա տեղի ունենա, իհարկե, դա կազդի տարածաշրջանի և նրա քաղաքականության վրա: Սա այն է, ինչ ես անվանում եմ այն տուրբուլենտությունը, որը մենք հիմա տեսնում ենք»,- ասաց նա:
Մեկնաբանելով սահմանին ենթադրյալ գնդակոծության մասին Բաքվի հայտարարությունները՝ Իսկանդարյանը նշել է, որ Ադրբեջանն ընդհանրապես «ճոճանակ» է օգտագործում Հայաստանի նկատմամբ՝ խաղաղության և բանակցությունների գնալու մասին հայտարարությունները զուգակցելով Երևանի հասցեին կոշտ և «երբեմն ոչ շատ պարկեշտ» հայտարարություններով։
«Բաքուն դիմում է այլ միջոցների, մասնավորապես՝ կրակոցների, սա Ադրբեջանի որդեգրած ռազմավարության անբաժանելի մասն է՝ շարունակել տարբեր ձևերով ճնշում գործադրել Հայաստանի վրա»,- պարզաբանել է քաղաքագետը։
Միաժամանակ նա կասկած է հայտնել, որ Բաքվի այս հայտարարությունները կապված են մեծ պատերազմ սկսելու ծրագրերի հետ, որը ենթադրում է մեծ տարածքների գրավում։
«Չեմ կարծում, որ սա ուղղակիորեն կապված է այն բանի հետ, որ Ադրբեջանը պատրաստվում է մեծ պատերազմ սկսել, սա չի նշանակում, որ դա սկզբունքորեն անհնար է, բայց մեծ պատերազմներն այլ կերպ են սկսվում՝ չեն հայտարարվում, այլ ընդհակառակը, դրա առջև հանգստություն կա»,- ասել է Իսկանդարյանը։
Նա միաժամանակ միանգամայն հավանական է համարել, որ Ադրբեջանը սահմանի մոտ կիրականացնի տարբեր տեսակի էսկալացիաներ, կրակոցներ և, հնարավոր է, զորքերի տեղաշարժ։
«Ավելին, ես վախենում եմ, որ դա տեղի կունենա: Պարզապես այն պատճառով, որ Ադրբեջանի ռազմավարությունը մշտապես ճնշում գործադրելն է: <…> Ադրբեջանն անում է մոտավորապես այն, ինչ Հայաստանն ու Արցախը չարեցին 1994 թվականից հետո»,- պարզաբանել է նա։
Պատասխանելով հնարավոր էսկալացիայի զսպման հարցում Իրանի հնարավոր դերի մասին հարցին՝ Իսկանդարյանը դա համարել է լուրջ՝ հիշեցնելով Թեհրանի հայտարարությունները հայկական սահմանի և այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքի» մասին։
«Այս գործում Իրանի քաղաքական դերը նշանակալի է»,- նշել է Իսկանդարյանը։ Միաժամանակ նա ընդգծել է, որ այդ դերն անմիջական բնույթ չի կրելու, և խոսքը հնարավոր հակամարտությանը իրանական զորքերի մասնակցության մասին չէ։
Իսկանդարյանը, մեկնաբանելով Ուկրաինայի հետ հակամարտությունը դադարեցնելու դեպքում տարածաշրջանում Ռուսաստանի դերի հնարավոր ամրապնդումը, նշել է, որ ներկայումս չի ակնկալում հակամարտության ավարտ և վերջնական խաղաղություն Մոսկվայի և Կիևի միջև։ Միաժամանակ նա մատնանշել է բռնության մակարդակի նվազման և իրավիճակի որոշակի կայունացման հնարավորությունը՝ կարծիք հայտնելով, որ մոտ ապագայում դա տեղի չի ունենա։
«Կարծում եմ, սակայն, ոչ շուտով: Հիմա ամենևին էլ նույն ժամանակաշրջանը չէ, և ես չեմ տեսնում, թե ինչու պետք է Ռուսաստանը որևէ բան ստորագրի այս պահին: Բայց, իհարկե, ուկրաինական պատերազմի ավարտը կազդի հետխորհրդային տարածքի վրա ընդհանրապես և Հարավային Կովկասի վրա, մասնավորապես»,- եզրափակել է փորձագետը:
