Հայաստանը Որոտանի կիրճը և Տաթևի վանքը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի համաշխարհային ժառանգության ցանկում ընդգրկելու հայտ կներկայացնի, հարցը քննարկվել է ճարտարապետության և շինարարության Հայաստանի ազգային համալսարանում տեղի ունեցած գիտագործնական աշխատաժողովում, որը նվիրված էր ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության օբյեկտների տարածքների համալիր կառավարմանը։ Աշխատաժողովին ներկա էր նաև Armenia Today-ը։
Թեև Տաթևը և Որոտանի կիրճը ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի նախնական ցուցակում են 1995 թվականից, սակայն այժմ գիտնականների, ճարտարապետների, պետական և հասարակական կազմակերպությունների միասնական ջանքերը նոր թափ են հաղորդել գործընթացին:
Նախագիծը պատրաստվել է «ՌԵ-Դպրոց» գիտակրթական նախագծի՝ մշակութային ժառանգության պահպանման և վերարժևորման ոլորտի մասնագետների կողմից։ Միջոցառման կազմակերպիչներն են «301. Իմաստության երկիր» և «Ամարյան» հիմնադրամները՝ ՀՀ ԿԳՄՍՆ պատմամշակութային ժառանգության գիտահետազոտական կենտրոնի համագործակցությամբ։
Առաջադրվող տարածքի ընդհանուր մակերեսը կազմել է 7 490 հեկտար, բուֆերային գոտին՝ 20 180 հեկտար։ Համալիրի մեջ ներառվել են Տաթևի վանական համալիրը, վանական միաբանությունները, Որոտանի կիրճը՝ նեոլիթից մինչև XIX դարի հնագույն բնակավայրերով, եկեղեցիներ, մատուռներ, գերեզմանոցներ, գյուղատնտեսական լանդշաֆտներ, ինչպես նաև պատմական ենթակառուցվածքներ՝ ջրամատակարարում, քարավանատներ, կամուրջներ և ճանապարհներ։
Միջոցառման ընթացքում փաստագրվել է հաջողված միջազգային փորձը, բացահայտվել են ընդհանուր խնդիրներն ու ռիսկերը, մշակվել գործնական մոտեցումներ՝ 2 ժառանգության պահպանման և տեղական համայնքների կյանքում դրա ներառման, ինչպես նաև պետություն-մասնավոր գործընկերության զարգացման համար։
ՃՇՀԱՀ-ի պրոռեկտոր Վարդգես Եդոյանի խոսքով՝ գիտաժողովը ոչ միայն ակադեմիական փոխանակություն էր, այլ ուսանողների համար կենդանի գործընթացին մասնակցելու հնարավորություն, տեսնելու, թե ինչպես է պատմամշակութային ժառանգությունն ինտեգրվում ժամանակակից ճարտարապետական, վերականգնողական և քաղաքաշինական պրակտիկաներին:
«Հայաստանի պատմության մեջ առաջին անգամ ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի քննարկմանն է ներկայացվում ոչ միայն նշանավոր ճարտարապետական հուշարձան, այլև ամբողջական մշակութաբնական լանդշաֆտ, որը միավորում է Տաթևի վանական համալիրը և Որոտանի կիրճը։ Սա ոչ միայն ժառանգության պահպանմանն ուղղված եզակի ներդրում է, այլև Հայաստանի գոյաբանական անվտանգության ապահովման գործողություն, որը հաստատում է պատմական իրավահաջորդության և ինքնության մեր իրավունքը»,- հայտարարել է նախագծի գիտական ղեկավար, ICOMOS-ի անդամ, Ճարտարապետության միջազգային ակադեմիայի պրոֆեսոր, «ՌԵ-Դպրոց» կրթական կենտրոնի ղեկավար Նարինե Տյուտչևան։
Եզրափակելով՝ գիտաժողովի մասնակիցները նշել են, որ հայտի հաստատումը նոր հեռանկարներ կբացի միջազգային համագործակցության, կայուն զբոսաշրջության և Սյունիքի մարզի սոցիալ-տնտեսական զարգացման համար։
