Ֆրունզիկը. նա պարզապես այլ է, նա պարզապես Դարաշրջան է

Այսօր ՝ հուլիսի 4 – ին, լրացավ հայ թատրոնի և կինոյի հանճարներից մեկի 90-ամյակը. հենց լրացավ, առանց «կ» նախդիրի, որը ենթադրում է թեկուզ ոչ շուտ, բայց անխուսափելի մոռացում։

Բայց մի՞թե մենք երբևէ կարող ենք մոռանալ Ֆրունզիկ Մկրտչյանին՝ համաժողովրդական սիրով շրջապատված տխրության և ծիծաղի թագավորին։ Պատասխանը, թերևս, ակնհայտ է։

«Տխուր աչքերով կոմիկ» բնորոշումը Ֆրունզիկի երկրորդ անունն էր: Բայց եթե նայում եք, նրա աչքերը տխուր չեն, այլ խելացի են, ճիշտ է, դրանք պայմանավորում են միմյանց: Եվ նա ձեզ ինչ «կոմիկ», նա հումորի և մտքի համաձուլվածք է։ Առանց Ֆրունզիկի  անհնար է պատկերացնել ոչ միայն հայկական ու խորհրդային կինոն, այլև Հայաստանը։

Իսկ քի՞թը, քիթն էլ նորմալ հայկական քիթ է, որը շատ օգուտ է բերել իր տիրոջը, բացի նրանից, որ բեմական կերպար է ձևավորել։ Մի անգամ Ֆրունզիկը պարգևատրման համար Կրեմլ էր ներկայացել առանց փաստաթղթերի, նրան ճանաչեցին և ներս թողեցին. ընդ որում քթով ճանաչեցին։ Այս քթի տիրոջից ոչ մի կերպ չէին ցանկանում գումար վերցնել շուկաներում և տաքսիում, այո՛, և էլի այլ վայրերում…

Մյուս կողմից, մեծ պարգևը ինչքան էլ որ հեշտացրել էր Ֆրունզիկի առօրյան, այնուհանդերձ ո՛չ անձնական կյանքը, որը ծիծաղի ու արցունքների ողբերգական միաձուլվածք էր։

… Իսկ հիշո՞ւմ եք այն ժամանակները, երբ Հայաստանում «Մենք ենք, մեր սարերը», «Մեր մանկության տանգոն», «Առաջին սիրո երգը», ԽՍՀՄ – ում ՝ «Կովկասի գերուհին» և «Միմինոն» էին:

Եվ ոչ թե այժմյան սերիալները: Դուք կարո՞ղ եք պատկերացնել ժամանակակից հայկական սերիալներում խաղացող Ֆրունզիկին:

Ֆրունզիկը ազգային հերոս է բառի լրիվ, ժողովրդական իմաստով.  չէ՞ որ հերոս կարող են լինել ոչ միայն զինվորները։ Ֆրունզիկին ում հետ ասես  չեն համեմատում՝ է՛լ Ֆերնանդելի, է՛լ Չապլինի, է՛լ Ժակ Թաթիի հետ, բայց դա այդքան էլ ճիշտ չէ։ Ոչ այն պատճառով, որ Չապլինը, Ֆերնանդելը կամ Թաթին վատ դերասաններ են, պարզապես Ֆրունզիկն այլ է։

Նա բոլորովին այլ է և ոչ մեկին նման չէ, այդպիսիք են լենինականցիները, գյումրեցիները՝ սերված իրենց զարմանալի քաղաքի մարմնից։

Մի անգամ նա ասել է. «Լենինական ես ուզում եմ վերադառնալ հատկապես մեծ հաջողությունների կամ ձախողումների օրերին։ Ինձ թվում է, որ նույնիսկ արշալույսներն ու մայրամուտներն այստեղ անկրկնելի են։ Ոչ մի տեղ ես այնքան խորը չեմ զգում կյանքի գեղեցկությունը, որքան իմ մանկության քաղաքում»։

… Նա գնաց  1993 թվականի սառը, մութ, անհույս և դժոխային դեկտեմբերին՝ ամանորյա տոների նախօրեին։ Երևանցիների սառած ձեռքերը նրա դագաղն էին տանում, իսկ ծաղկավաճառները Օպերայի մոտ ծաղկեփնջեր էին նետում հեռացող Դարաշրջանին։

Ռուբեն Գյուլմիսարյան