Մյունխենյան համաժողովի շրջանակներում Հայաստանի և Ադրբեջանի ղեկավարների բանակցություններում որևէ լուրջ նվաճում և բեկում չի եղել, Armenia Today-ի հետ զրույցում նշել է Ռուսաստանի գիտությունների ակադեմիայի հետխորհրդային հետազոտությունների կենտրոնի ավագ գիտաշխատող Ստանիսլավ Պրիտչինը՝ ամփոփելով Մյունխենյան համաժողովի շրջանակներում Նիկոլ Փաշինյանի և Իլհամ Ալիևի հանդիպման արդյունքները:
«Կողմերը պարզապես նշել են իրենց ընթացիկ դիրքորոշումները և ամերիկյան կողմի միջնորդությամբ ինչ-որ նոր պահեր են ի հայտ եկել», – ասել է Պրիտչինը: Նա պարզաբանել է, որ Բաքուն հաստատել է, որ Հայաստանի կողմից խաղաղության պայմանագրի վերաբերյալ առաջարկներ է ստացել, և «Ադրբեջանի առաջնորդի մեկնաբանությունը կառուցվել է այն բանի շուրջ, որ առաջընթաց է նկատվում, բայց «անբավարար»։ «Սա, ամենայն հավանականությամբ, բանակցային գործընթացը վերագործարկելու և դիրքերը թարմացնելու փորձ է։ Այսինքն՝ դա բանակցային գործընթացի միջանկյալ փուլն էր, որը շարունակվելու է», – ընդգծել է Պրիտչինը։
Փորձագետը նշեց, որ խաղաղ պայմանագրի հարցում ընդհանուր առմամբ առաջընթաց կա։ «Այն բավական դրական է գնահատում Ալիևը, թեև վերապահումներով։ Դա խոսում է այն մասին, որ Բաքուն Երևանից ինչ-որ նորացված դիրքորոշումներ է ստացել», – հավելել է նա։
Ինչ վերաբերում է Լաչինի միջանցքում և «Զանգեզուրի միջանցքում» անցակետ բացելու Բաքվի պահանջին, ապա, Պրիտչինի կարծիքով, այստեղ Ադրբեջանի դիրքորոշումների լուրջ փոփոխություն չկա, քանի որ, ինչպես պարզաբանեց փորձագետը, արտատարածքայնությունը «պաշտպանված էր» 2020 թվականի նոյեմբերի 9-ի հրադադարի մասին եռակողմ հայտարարության մեջ։ «Սա Ադրբեջանի կողմից «Զանգեզուրի միջանցքի» և Լաչինի միջանցքի համարժեք զուգահեռներ ստեղծելու փորձ է», – ասաց նա: Պրիտչինի խոսքով՝ Ադրբեջանը վաղուց առաջ է տանում «երկու բացարձակապես հայելային միջանցքի» դիրքորոշումը։
«Միջանցքները, որոնք Ադրբեջանի համար պետք է Հայաստանի տարածքով ապահովեն ցամաքային հաղորդակցությունը Նախիջևանի և Ադրբեջանի հիմնական տարածքի միջև, և այդ դեպքում Լեռնային Ղարաբաղի և Հայաստանի անմիջական տարածքի միջև, հենց էկոնադորներն են, որոնք տեղակայված են, և փորձ են գործնականում իրականություն դարձնել անցակետը», – ընդգծել է փորձագետը:
Ինչ վերաբերում է հանդիպմանը ԱՄՆ-ի մասնակցությանը, Պրիտչինը կոչ է արել չչափազանցնել ամերիկյան կողմի դերը որպես միջնորդ, քանի որ, նրա խոսքով, Ռուսաստանը հրավիրված չէր Մյունխենի խորհրդաժողովին և չէր կարող եռակողմ մակարդակով փոխգործակցության ինչ-որ ձևաչափեր կազմակերպել: «Սա արևմտյան երկրների կողմից հակամարտության կարգավորմանը կոնսոլիդացված մոտենալու փորձ է, բայց միևնույն ժամանակ մենք տեսնում ենք, որ Ադրբեջանի առաջնորդը չի մերժում նաև եվրոպական հարթակը։ Նա խոսում է երեք հարթակների մասին՝ ամերիկյան, եվրոպական և ռուսական։ Բայց նշվում է, որ եվրոպական հարթակը եվրոպական դիտորդների առաջիկա տեղակայման պատճառով դիտարկվում է ոչ որպես առաջնային, ամերիկյան՝ նույնպես», – ասել է փորձագետը։
Տարածաշրջանային գործընթացների տեսանկյունից նա կարևորեց Ռուսաստանի հետ փոխգործակցության պահպանումը, քանի որ ռուս խաղաղապահները տեղակայված են Հայաստանում, և «Ռուսաստանը շատ առումներով Հայաստանի անվտանգության երաշխավորն է»:
«Ռուսաստանին բանակցային գործընթացից լիովին բացառել չի ստացվի, քանի որ այդ դեպքում անհրաժեշտ կլինի փոխել եռակողմ հայտարարությունը, որը կանոնակարգում է տարածաշրջանում ռուս խաղաղապահների ներկայությունը, իսկ այդ փաստաթղթի ցանկացած փոփոխություն ենթադրում է եռակողմ բանակցություններ, կամ ռուս խաղաղապահների ամբողջական դենոնսացիա և դուրսբերում, ինչը հակամարտության կարգավորման ներկա փուլում կողմերի շահերից չի բխում», – եզրափակել է փորձագետը:
Կարդացեք նաև՝ «Փորձագետը մեկնաբանել է Մյունխենի համաժողովի արդյունքները»
