Սահմանադրագետ Վարդան Այվազյանն Armenia Today-ի հետ զրույցում անդրադարձել է Նիկոլ Փաշինյանի՝ հունվարի 18-ին հնչեցրած Սահմանադրությունը փոխելու, Սահմանադրության միջոցով պետությունը մրցունակ դարձնելու հայտարարությանը և նոր հանրաքվե անցկացնելու վարչապետի մտադրությանը, երբ հասարակությունը պատրաստ կլինի։
– Նիկոլ Փաշինյանն Արդարադատության նախարարությունում հայտարարել է, որ Հայաստանը նոր Սահմանադրության կարիք ունի։ Մենք իսկապես ունե՞նք նոր Սահմանադրության անհրաժեշտություն։
– Մենք նոր Սահմանադրության անհրաժեշտություն, միանշանակ, ունենք։ Գործող Սահամանդրության մեջ 2015 թվականին, երբ փոփոխություններ տեղի ունեցան, դրանք պետականության հիմքերն է՛լ ավելի խարխլեցին և, հատկապես, պատերազմական գործողությունների առումով, ըստ որի կոնկրետ պատասխանատու չի սահմանվում։ Նախորդ Սահմանադրությամբ հստակ տարածքային ամբողջականության, ինքնիշխանության և անվտանգության երաշխավորը Հանրապետության նախագահն էր, հիմա չկա այդպիսի բան, ոչ ոք պատասխանատվություն չի ստանձնում։
Ինչ վերաբերում է նրանց կողմից առաջարկվող այս նախաձեռնությանը, Սահմանադրության նախագծի որակի առումով խիստ կասկածում եմ, իսկ ավելի կոնկրետ, երբ տեքստը կլինի, այդ ժամանակ կարող ենք մանրամասն մեր տեսակետներն ասել և հիմնավորել։
– Նիկոլ Փաշինյանը շեշտել է, որ պետք է ունենանք Սահմանադրություն, որը Հայաստանի Հանրապետությունն ավելի մրցունակ, ավելի կենսունակ է դարձնում աշխարհաքաղաքական և ռեգիոնալ նոր պայմաններում։ Այսօր Հայաստանի Հանրապետությունը մեր Սահմանադրությունը չի՞ դարձնում մրցունակ։
– Եթե պետության մրցունակությունը պետք է կապենք Սահմանադրության հետ, ուրեմն պատկերացրեք, որ մենք պետականությունից ոչինչ չենք հասկանում։ Պետության մրցունակությունն, առաջին հերթին, պայմանավորված է պետական իշխանավորների որակով։ Եթե ունենք իդեալական Սահմանադրություն, բայց այն կյանքի կոչողները դրանից գաղափար չունեն, անում են այնպես, ինչպես իրենց է ձեռք տալիս և ոտնահարում են նրա դրույթները, ինչի՞ մասին կարող խոսք լինել։ Իրենց աշխատանքի որակով պետք է մրցունակ լինեն, Սահմանադրությունը չի կարող մրցունակություն ապահովել։
– Ի՞նչ փոփոխությունների մասին կարող է խոսքը լինել, իշխանությունն ի՞նչ է ուզում փոխել։
– Այդ հարցը պետք է տալ իշխանությանը։ Երբ ես Սահամանադրություն փոխելու հնարավորություն ունենամ, մեկ առ մեկ կնշեմ, թե ինչ փոփոխություններ և ինչպիսի նոր Սահմանադրություն է անհրաժեշտ։ Իսկ թե ինչ մտադրություններ ունեն իշխանություններն այս պահին, այդքան չի հետաքրքրում։
– Այս պահին մեր երկիրը, հայ հասարակությունը պատրա՞ստ է նոր հանրաքվեի, նոր Սահմանադրության։
– Հասարակությունն ինքնահոսի չի կարող պատրաստ լինել։ Հասարակությանը պետք է պատրաստեն նոր Սահմանադրության և հանրաքվեի, դա էլ նպատակադրված լուրջ աշխատանք է։ Առաջին հերթին` պետք է հասարակությանը մատչելի կերպով Սահմանադրության և իրավունքի էությունը բացատրել, որ հասարակությունը հասկանա` իր կյանքում ինչ նշանակություն ունի այն։ Իսկ եթե իրենց ձեռնտու ինչ-որ դրույթներ սահմանեն և սկսեն հասարակության մեջ քննարկել, բնականաբար, դրանով չեն կարող հասարակությանը պատրաստել սահամանդրական փոփոխությունների։ Եվ որպեսզի սահմանադրական հանարաքվե լինի, հասարակության միջից պետք է դուրս հանեն փոխադարձ ատելությունը, միմյանց հանդեպ անհանդուժողականությունը։ Հանրաքվեն պետք է լինի բացառապես համերաշխության մթնոլորտում։
Հարցազրույցը՝ Էմմա Հովսեփյանի
